Strefa Schengen ma szansę powiększyć się. 16 listopada Komisja Europejska ogłosiła, że Chorwacja, Rumunia i Bułgaria spełniły wymogi dot. wstąpienia do Strefy.
Schengen umożliwia podróże transgraniczne bez konieczności posiadania paszportu lub przechodzenia kontroli granicznej dla obywateli UE. Obecnie obejmuje 26 krajów, w tym 22 kraje UE, i prawie 420 milionów obywateli. Kontrole graniczne odbywaj się zatem w wyjątkowych przypadkach. Kraje mogą okresowo przywrócić kontrole graniczne, jednak musi odbyć się to z uzasadnionych i objętych przepisami przypadkach.
„Najwyższy czas się przywitać” – powiedziała w środę komisarz UE ds. wewnętrznych Ylva Johansson, prezentując nowy raport, który opowiada się za gotowością trzech krajów.
Johansson dodała, że oczekiwanie obywateli tych krajów, jak i samej UE na wejście Chorwacji, Bułgarii i Rumunii do Strefy Schengen „było zbyt długie”. „Wysokie oczekiwania były bowiem od rządzących, nie od samych obywateli” – dodała.
Strefa Schengen
„Strefa Schengen znacznie ożywiła gospodarkę UE i podniosła standard życia od czasu jej ustanowienia w 1995 roku” – powiedziała Johansson. Jednocześnie wezwała do szybkiego podjęcia decyzji przez kraje członkowskie, by nie przedłużać całej procedury.
Bezwarunkowe poparcie Komisji Europejskiej ma miejsce w ramach przygotowań do grudniowego spotkania ministrów spraw wewnętrznych, na którym powróci kwestia przystąpienia do strefy Schengen. Do przyjęcia nowych członków potrzebna jest jednomyślność.
Przystąpienie do Schengen wymaga między innymi stosowania wspólnych zasad, właściwego zarządzania granicami zewnętrznymi, wymiany informacji dotyczących bezpieczeństwa oraz sprawnej współpracy policyjnej oraz służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.
Kręta droga
Chorwacja zakończyła proces oceny w 2020 r. i otrzymała pozytywną ocenę w grudniu 2021 r. W przypadku Bułgarii i Rumunii oczekiwanie rozciągnęło się na ponad dekadę. Komisja potwierdziła gotowość krajów w 2011 roku i wielokrotnie wzywała państwa członkowskie do wyrażenia zgody.
Parlament Europejski przyjął kilka rezolucji – jedną dopiero w październiku 2022 r. – nazywając ich dalsze wykluczenie „dyskryminacją” i domagając się natychmiastowego przystąpienia. Początkowo bliźniaczym ofertom Bułgarii i Rumunii sprzeciwiły się Francja, Niemcy, Finlandia, Szwecja, Holandia i Belgia, w związku z obawami dotyczącymi korupcji, przestępczości zorganizowanej i reformy sądownictwa.
Stopniowo jednak opozycja słabła. W tym roku swoje poparcie wyrazili zarówno prezydent Francji Emmanuel Macron, jak i kanclerz Niemiec Olaf Scholz.
„Schengen to jedno z największych osiągnięć Unii Europejskiej i powinniśmy je chronić i rozwijać. Oznacza to, nawiasem mówiąc, zamykanie pozostałych luk” – powiedział Scholz pod koniec sierpnia 2022 r.. Finlandia i Dania w równym stopniu złagodziły swoje stanowiska.
Jednak w zeszłym miesiącu (październik), parlament holenderski przyjął rezolucję wzywającą rząd premiera Marka Rutte do zablokowania tych dwóch wniosków do czasu przeprowadzenia dalszych reform w Rumunii i Bułgarii.
Holenderscy prawodawcy argumentowali, że rozpowszechnienie korupcji i przestępczości zorganizowanej w Bułgarii i Rumunii stanowi „zagrożenie dla bezpieczeństwa Holandii i całej strefy Schengen”.
W Szwecji nowy prawicowy rząd walczy o zdobycie wystarczającej liczby głosów, aby poprzeć te dwie aplikacje – donoszą lokalne media.
Chcąc przekonać pozostałych sceptyków, Sofia i Bukareszt zaprosiły Komisję Europejską i państwa UE do zorganizowania misji rozpoznawczej ekspertów i zbadania sytuacji w terenie. Zespół 17 ekspertów odwiedził oba kraje w pierwszej połowie października. Według Johanssona ustalenia były „pozytywne” i potwierdziły ich gotowość do przyłączenia się.
Kluczowe głosowania
Wszystkie oczy kierują się teraz na Radę UE, gdzie polityka ma ogromne znaczenie.
Republika Czeska, która obecnie sprawuje rotacyjną prezydencję w Radzie i której zadaniem jest kierowanie debatami, uczyniła rozszerzenie strefy Schengen jednym ze swoich głównych priorytetów.
Ale zegar tyka: następna – i prawdopodobnie ostatnia – szansa, że Praga będzie musiała poddać tę od dawna zawieszoną kwestię pod głosowanie, będzie miała miejsce 8 i 9 grudnia, kiedy zaplanowane jest spotkanie ministrów sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Odbędą się dwa oddzielne głosowania: jedno w sprawie Chorwacji, a drugie w sprawie Rumunii i Bułgarii, powiedział czeski rzecznik Euronews.
Tylko jednomyślne poparcie może znieść kontrole na wszystkich granicach wewnętrznych.
***
Jeśli kraje członkowskie zdecydują się przyjąć 3 nowych członków do Strefy Schengen, w UE pozostaną już tylko dwa kraje, które do Strefy nie należą: Irlandia Północna (która dobrowolnie zrzekła się swobodnej polityki podróżowania z Wielką Brytanią) oraz Cypr (który podzielony jest na północ i południe.
fot. twitter/@TelegraphTravel
Euronews/Bloomberg/AP
