Debata w brytyjskim parlamencie z udziałem ekspertów Stowarzyszenia Trójmorze

25 października, odbyła się debata w brytyjskiej Izbie Gmin zatytułowana „Globalne perspektywy Wielkiej Brytanii a inicjatywa Trójmorza”.

W debacie wzięli udział dwaj eksperci Stowarzyszenia Trójmorze: Profesor Przemysław Żurawski vel Grajewski i Goran Andrijanić a także Daniel  Kawczyński, konserwatywny deputowany Izby Gmin, twórca parlamentarnego raportu o zaangażowaniu Wielkiej Brytanii w projekt Trójmorza, Profesor Aleks Szczerbiak z University of Sussex oraz James Rogers dyrektor think-tanku Centre for Geostrategy. Debatę moderował George Byczynski, redaktor British Poles.

Trójmorze oczami brytyjskich ekspertów

Daniel Kawczynski Podkreślił znaczenie Inicjatywy Trójmorza dla Wielkiej Brytanii, w szczególności w realiach, w których znalazł się Londyn po opuszczeniu Unii Europejskiej. Londyn dostrzega z zadowoleniem tempo rozwoju państw należących do tej inicjatywy, które przed pandemią Covid 19 było najszybsze w Europie. Wielka Brytania dostrzega również amerykańskie zaangażowanie w ten projekt, które ma się wiązać ze wsparciem Funduszu Trójmorza, w kwocie 1 mld dolarów. Już strona amerykańska wydzieliła 300 mln dolarów na projekty energetyczne. Poseł Kawczynski w ubiegłym miesiącu opublikował w Parlamencie analizę na temat potrzeby większego zaangażowania Londynu w Inicjatywę Trójmorza. Prace nad raportem odbywały się przy współpracy z 12 ambasadorami państw Inicjatywy Trójmorza, którzy zapewniali, że ten format współpracy nie stanowi żadnej alternatywy dla współpracy w ramach Unii Europejskiej.

W wymiarze geopolitycznym, według posła Kawczynskiego, najistotniejsze dla Wielkiej Brytanii jest działanie Inicjatywy Trójmorza odpierające wpływy Chin i Rosji w Europie. W wymiarze energetycznym dotyczy to np. skupowania amerykańskiego skroplonego gazu, który będzie transportowany przez infrastrukturę zbudowaną w ramach projektów Inicjatywy Trójmorza, które będą alternatywne wobec Rosji, realizującej takie projekty jak Nord Stream 2.

W konkluzjach tego raportu jest określone znaczenie Inicjatywy Trójmorza jako nie tylko platformy budowy wpływów Wielkiej Brytanii w Europie, ale również jako hubu 12 państw realizujących wspólne projekty transatlantyckie z Londynem. Wielka Brytania jest zainteresowana współpracą z Trójmorzem w takich obszarach jak: cyfryzacja, infrastruktura „zielona energia”.

Profesor Szczerbiak przedstawiał obawy Niemiec wobec projektu Inicjatywy Trójmorza, że może on być konkurencyjnym wobec Unii Europejskiej. Jednocześnie w Europie Środkowo-Wschodniej istnieją już inicjatywy takie jak Grupa Wyszehradzka, zaznaczył brytyjski profesor.

James Rogers, z kolei uznał, że Chiny realizują swoje interesy w Europie Środkowo-Wschodniej przy pomocy projektu 17+1, który działa sprawnie. Wyjątkiem jest tutaj Litwa, która wycofała się z tej inicjatywy. Kolejnym elementem rywalizacji geopolitycznej jest Rosja ze swoimi projektami energetycznymi. Pytanie pozostaje otwarte czy Inicjatywa Trójmorza jest konkurencyjna wobec tych dwóch potęg? I czy Zachód powinien ją wspierać?

Inicjatywa Trójmorza w realiach historycznych   

Profesor Żurawski vel Grajewski zaznaczył, że Inicjatywa Trójmorza miała na celu zgrupowanie państw na linii Północ-Południe, które miały podobne doświadczenia historyczne w postaci rządów komunistycznych, z wyjątkiem Austrii. Jednakże ta inicjatywa ma głównie wymiar gospodarczy. Takie kraje jak Polska chcą był w mniejszym stopniu uzależnione od presji energetycznej ze strony Rosji, stąd wynika potrzeba budowa takiej platformy, która będzie realizować alternatywne projekty, dostaw surowców energetycznych, wobec Rosji. Jednocześnie wszystkie państwa są członkami Unii Europejskiej i NATO (z wyjątkiem Austrii) co sprawia, że format współpracy w ramach Trójmorza nie jest wymierzony w pozostałe formy integracji a jedynie wsparciem dla nich, jak chociażby Wschodnia Flanka NATO.

Profesor Żurawski vel Grajewski podkreślił jednocześnie, że Inicjatywa Trójmorza nie jest klubem politycznym a jedynie platformą do koordynacji działań. Państwa Inicjatywy Trójmorza stanowią największy rynek inwestycyjny dla gospodarki niemieckiej.

Chorwackie spojrzenie na Inicjatywę Trójmorza

Goran Andrijanić zaznaczył, że Chorwacja jest zainteresowana w szczególności rozwijaniem projektów energetycznych (takich jak gazoport LNG na wyspie KRK) i infrastrukturalnych. Chorwacja zainwestowała jak dotąd 20 mln euro w Fundusz Trójmorza. Chorwacja jako współzałożyciel Trójmorza jest ważnym członkiem tej inicjatywy. Jednakże wśród klasy politycznej w tym państwie nie ma kompromisu w stosunku do wsparcia Inicjatywy Trójmorza. Prezydent Zoran Milanović jest przeciwnikiem integracji w ramach regionu, a rząd dąży do zacieśniania relacji w ramach Inicjatywy Trójmorza. Andrijanić stwierdził jednak, że przeciwnicy współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza zmieniają swój stosunek dla tego projektu po tym jak uzyskał on wsparcie ze strony Niemiec.  

Wnioski z debaty zostaną przesłane do wszystkich posłów i lordów brytyjskich.