
Deputinizacja, dekolonizacja, denuklearyzacja. Wyniki II Forum Wolnych Narodów Rosji
Drugie Forum Wolnych Narodów Rosji odbyło się w Pradze, stolicy Czech, w dniach 22−24 lipca. Uczestnicy Forum dyskutowali o tym, jak przeprowadzić realne prace nad dekolonizacją pozostałości imperium i jak urzeczywistnić aktywne działania rosyjskiej opozycji.
Przemawiając na forum, przedstawiciel ruchu Wolny Idel-Ural Nafis Kaszapow powiedział, że jest to wydarzenie historyczne, ponieważ po raz pierwszy po rozpadzie ZSRR dyskutuje się o losach narodów Rosji na forum odbywającym się w centrum Europy. Redaktor naczelny portalu o regionach Rosji „Region. Ekspert”, który jest jednocześnie jednym ze współorganizatorów Forum, Wadym Sztepa, wyjaśnił, że różnica między tym spotkaniem a innymi polega na tym, że uczestnicy „biorą pod uwagę wielość podmiotów w przestrzeni postrosyjskiej”. „Federalna i konfederacyjna Rosja nie wyszła. Trzeba tworzyć odrębne narody, a nie budować kolejny imperialny projekt” – mówił Sztepa. Pierwsze Forum odbyło się w maju 2022 r. w Warszawie, drugie natomiast uzupełniło i doprecyzowało pomysły uczestników Forum.
Na Drugim Forum została przyjęta „Deklaracja o dekolonizacji Rosji”. Na jej początku podkreśla się, że proces całkowitej i powszechnej dekolonizacji Rosji powinien opierać się na prawie międzynarodowym, w tym na Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz zapisanym w Karcie Narodów Zjednoczonych prawie narodów do samostanowienia.
Deklaracja dalej stwierdza, że Federacja Rosyjska jest dziś krajem terrorystycznym kierowanym przez zbrodniarzy wojennych. W związku z tym dzisiejsza Rosja jest na skraju chaosu i wojny domowej. Według autorów Deklaracji, tylko całkowita i kontrolowana dekolonizacja Rosji może temu zapobiec. Wymaga to szczególnych starań, aby uregulować niekontrolowany proces dezintegracji państwa jądrowego.
Proponuje się wiele praktycznych działań w celu praktycznej realizacji „Deklaracji w sprawie dekolonizacji Rosji”. W szczególności elity narodowe i regionalne wzywają do ustanowienia przejściowych rządów/administracji narodowych (być może na uchodźstwie) oraz do ustanowienia republikańskich konstytucji gwarantujących ich państwową niezależność i suwerenność. Ogłoszono zwołanie na listopad−grudzień 2022 r. Międzynarodowej Konferencji na temat Pokojowej Dekolonizacji i Terytorialnej Organizacji Przestrzeni Porosyjskiej.
Deklaracja zawiera wezwanie do systematycznego pokojowego oporu wobec reżimu Kremla, nieuczestniczenia w wojnie agresywnej przeciwko Ukrainie, a przeciwnie – tworzenia legionów narodowych (sił samoobrony) w celu ochrony suwerenności, praw człowieka i zapewnienia pokoju. Ogłoszono rozpoczęcie procesu konsultacji w sprawie utworzenia Zjednoczonej Administracji Przejściowej jako tymczasowego kolegialnego i konsultacyjnego organu przedstawicielskiego wszystkich skolonizowanych ludów tubylczych i regionów Rosji, aby praktycznie zapewnić sprawny i legalny proces dekolonizacji. Na Forum została przedstawiona mapa zdekolonizowanej Rosji, która obejmuje 34 niepodległe państwa narodowe. Organizatorzy forum nadal zamierzają wprowadzać poprawki do swojego projektu podziału Federacji Rosyjskiej. Chcą więc przejść od ogólnych pytań do bardziej szczegółowych, aby omówić losy konkretnych regionów.
Na stronie internetowej Forum znajdujemy główne cele przedsięwzięcia:
- Odbudowa i przekształcenia strukturalne wiążą się ze zmianą struktury administracyjnej i terytorialnej poputinowskiej Rosji. Przejście od autorytarnego państwa imperialnego do wielu wolnych, niezależnych i demokratycznych krajów.
- Deimperializacja i dekolonizacja, które według organizatorów Forum pozwolą każdemu narodowi, każdemu regionowi z własną historią, tożsamością, kulturą i gospodarką w pełni zrealizować prawo do samostanowienia.
- Deputinizacja i denazyfikacja jako jedyna szansa na pokonanie skorumpowanej kolonialnej imperialnej elity władzy. Proces przewiduje bezstronne śledztwo w sprawie zbrodni reżimu, trybunał dla organizatorów i ideologów oraz lustrację dla bezpośrednich uczestników.
- Demilitaryzacja i denuklearyzacja, które według organizatorów Forum są niezbędne, aby zminimalizować straty w przypadku upadku dyktatorskiego reżimu i wyeliminowania wszelkich zagrożeń związanych z możliwością wykorzystania pozostałości rosyjskiego arsenału nuklearnego w konfliktach regionalnych, próbach międzynarodowego terroryzmu i innych zagrożeniach dla bezpieczeństwa zbiorowego.
- Zmiany gospodarcze i społeczne, które powinny zapobiec upadkowi instytucji prawnych i gospodarczych w okresie przejściowym, zapobiec ruinie obywateli oraz zagwarantować trwałość współpracy nowych podmiotów politycznych i gospodarczych.
W Forum wzięli udział przedstawiciele mniejszości narodowych Federacji Rosyjskiej (głównie znajdujący się w emigracji politycznej z powodu braku osobistego bezpieczeństwa na terytorium FR), były poseł Dumy Państwowej (w latach 2007−2016) oraz ukraińscy politycy, zwłaszcza minister spraw zagranicznych Ukrainy (2014−2019) Pawło Klimkin oraz poseł Rady Najwyższej z partii Sługa Narodu Oleg Dunda.
Uczestnicy Forum nie rozpatrywali sojuszu rosyjskimi liberałami, gdyż nie chcą oni dekolonizacji Rosji, tylko innego modelu zarządzania Federacją Rosyjską w jej obecnych międzynarodowo uznanych granicach. Uczestnikom Forum chodzi natomiast o prawo narodów Rosji do samostanowienia, przy realizacji którego Federacja Rosyjska nie może istnieć w obecnych granicach. Mówił o tym Achmied Zackajew, premier Czeczeńskiej Republiki Iczkeria na uchodźctwie: „Jestem przekonany, że pierwszy protest [przeciwko dekolonizacji Rosji − O.S.] jaki usłyszymy, to będzie głos rosyjskich liberałów, którzy oskarżą nas o separatyzm, rasizm itd. Ale musimy pamiętać jedno: rosyjscy liberałowie zawsze byli przeciw władzom, ale w jednym byli razem z nimi – w chęci zachowania tego Imperium. Pamiętamy opinię Nawalnego w kwestii Krymu – że nie jest to kanapka i nikt go nie zamierza zwracać Ukrainie. Dlatego uważam, że w takim państwie jak Rosja, ten kto zwycięża smoka sam staje się smokiem”.
Poseł Rady Najwyższej Ukrainy Oleg Dunda zaznaczył natomiast, że stronie ukraińskiej chodzi przede wszystkim o zapewnienia długotrwałego bezpieczeństwa własnych granic wschodnich, co będzie możliwe tylko przy pokojowym rozpadzie Imperium:
„Naszym interesem jest przede wszystkim bezpieczeństwo Ukrainy. Istnienie agresywnego sąsiada oczywiście wpływa na naszą państwowość i niezależność. Czas istnienia imperium w Rosji się skończył. Od tego, jak to imperium będzie się rozpadać, będzie zależało nasze życie. Czy będzie to krwawy chaos, który będziemy odczuwali w postaci uchodźców, broni, agresji. Czy będzie to kontrolowany rozpad, w skutek którego będziemy mieli państwa narodowe przy naszej wschodniej granicy, z którymi będziemy budować nowe stosunki dobrosąsiedzkie, nie mające nic wspólnego z Federacją Rosyjską”.
Faktycznie są to pierwsze podobne rozważania o przyszłości Rosji – i jest to naturalny skutek agresji rosyjskiej przeciw Ukrainie, gdyż świat demokratyczny zobaczył, że w obecnej postaci Federacja Rosyjska jest ciągłym globalnym niebezpieczeństwem. Oczywiście przedstawiona na Forum mapa i propozycje mają charakter dość ogólny i potrzebują jeszcze bardzo szczegółowego dopracowania, jednak sam fakt, że podobne rozważania o przyszłości Rosji już mają miejsce świadczy o zmianie myślenia nie tylko mniejszości narodowych Rosji, ale Faktycznie są to pierwsze podobne rozważania o przyszłości Rosji – i jest to naturalny skutek agresji rosyjskiej przeciw Ukrainie, gdyż świat demokratyczny zobaczył, że w obecnej postaci Federacja Rosyjska jest ciągłym globalnym niebezpieczeństwem. Oczywiście przedstawiona na Forum mapa i propozycje mają charakter dość ogólny i potrzebują jeszcze bardzo szczegółowego dopracowania, jednak sam fakt, że podobne rozważania o przyszłości Rosji już mają miejsce świadczy o zmianie myślenia nie tylko mniejszości narodowych Rosji, ale również elit politycznych państw europejskich, które na razie tylko przyglądają się tym inicjatywom, jednak całkiem możliwe, że już wkrótce idee wyrażone na podobnych spotkaniach będą wcielane w życie.