Sytuacja w Kazachstanie jest bardzo napięta. Kolejne grupy żołnierzy są wysyłane do tego państwa przez państwa członkowskie Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Rodzi się zatem pytanie czym jest słynne OUBZ?
OrganizacjaUkładuoBezpieczeństwieZbiorowym(Организация Договора о коллективной безопасности – OUBZ)
Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym jest regionalną organizacja międzynarodową. Głównym celem współpracy w ramach układu jest umacnianie pokoju, bezpieczeństwa i stabilności regionalnej, zbiorowa ochrona niepodległości, integralności terytorialnej oraz suwerenności państw członkowskich, których priorytetem jest współpraca wojskowa. Organizacja powstała 15 maja 1992 roku, kiedy inicjator – Federacja Rosyjska – oraz sygnatariusze – Uzbekistan, Kazachstan, Tadżykistan, Armenia i Kirgistan – podpisały zobowiązanie o bezpieczeństwie zbiorowym w Taszkencie. Do 2002 roku traktat był umową regionalną, która była częścią ścisłej współpracy w dziedzinie polityczno-wojskowej. Dlatego 14 maja 2002 roku w Moskwie Rada Bezpieczeństwa Zbiorowego podjęła decyzję o utworzeniu i nadaniu układowi o bezpieczeństwie zbiorowym statusu międzynarodowej organizacji regionalnej. Następnie 7 października 2002 roku w Kiszyniowie została zatwierdzona Karta OUBZ. W 2004 roku Organizacja otrzymała status obserwatora w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ.
źródło: https://ine.org.pl/struktura-oubz/
W 1993 roku do układu dołączyły Gruzja, Białoruś oraz Azerbejdżan, ale już w 1999 roku z organizacji wycofały się trzy państwa: Azerbejdżan, Gruzja i Uzbekistan (który jeszcze w latach 2006–2012 był członkiem po raz drugi). W 2013 roku państwami obserwatorami zostały Serbia oraz Afganistan. Obecnie do OUBZ należy sześć państw: Armenia, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Rosja i Tadżykistan. Oficjalnie poszczególne państwa przez rok przewodzą w organizacji – obecnie Armenia na czele z N. Paszinianem. Nieoficjalnie i na podstawie prowadzonej polityki międzynarodowej, wykorzystując potencjał militarny państw członkowskich, Federacja Rosyjska odpowiada za całokształt działalności OUBZ i prowadzone ćwiczenia wojskowe.
Z punktu widzenia funkcjonowania organizacji bardzo ważny jest art. 4 traktatu, który stanowi: „Jeżeli jedno z uczestniczących państw będzie celem agresji ze strony jakiegokolwiek państwa lub grupy państw, to będzie to traktowane jako agresja na wszystkie państwa będące stronami niniejszego Traktatu. W przypadku aktu agresji na którekolwiek z uczestniczących państw wszystkie inne uczestniczące państwa udzielą mu niezbędnej pomocy, w tym wojskowej, a także udzielą wsparcia środkami, którymi dysponują w celu skorzystania z prawa do obrony zbiorowej zgodnie z art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych”.
Jednym z deklarowanych sposobów osiągniecia celów Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym wynikających z układu o bezpieczeństwie zbiorowym, w szczególności realizacji art. 4 i 6 tejże umowy dotyczących wzajemnego wsparcia państw członkowskich w razie agresji na któreś z nich, jest współpraca militarna. Jednym z jej elementów jest budowanie wspólnego potencjału militarnego. Jego podstawę stanowią Kolektywne Siły Operacyjnego Reagowania (KSOR), które zostały utworzone na podstawie decyzji Rady Bezpieczeństwa Zbiorowego OUBZ z 4 lutego 2009 roku. Ponadto współpraca opiera się na regionalnych zgrupowaniach wojsk, wspólnych systemach wojskowych, lotnictwie zbiorowym oraz regionalnym wykorzystaniu infrastruktury wojskowej. Te siły oraz środki kolektywnego bezpieczeństwa określane są wojskami (siłami kolektywnymi) OUBZ.
Kolektywne Siły Operacyjnego Reagowania
Ze względu na wynikającą z charakteru komponentu potrzebę szybkiego reagowania i przemieszczania jednostek KSOR tworzą głównie siły powietrznodesantowe i specjalne. Liczą one około 18 tys. żołnierzy, z czego większość wydzieliły Federacja Rosyjska i Kazachstan. Według danych z 2017 roku KSOR tworzyły m.in.: rosyjskie: 98 Gwardyjska Dywizja Powietrznodesantowa (ta dywizja uczestniczyła w 2014 r., w zajmowaniu parlamentu Krymu, a 10 żołnierzy zostało zatrzymanych na Ukrainie), 31 Samodzielna Gwardyjska Brygada Powietrznodesantowa, 15 Gwardyjska Samodzielna Brygada Strzelców Zmotoryzowanych, a także niektóre jednostki służb specjalnych, ormiańska 23 Samodzielna Brygada Specjalnych Operacji, białoruska 103 Gwardyjska Brygada Powietrznodesantowa, kazachska 1 Samodzielna Brygada Desantowa, kirgiska 2 Gwardyjska Samodzielna Brygada Strzelców Zmotoryzowanych oraz tadżycka 7 Samodzielna Brygada Powietrznodesantowa.
Siły Kolektywne OUBZ są zaangażowane w wiele regularnych wspólnych ćwiczeń wojskowych mających na celu wzmocnienie zdolności OUBZ w kwestiach zbiorowego bezpieczeństwa, logistyki, walki z narkotykami, walki przeciwpartyzanckiej, wywiadu oraz szybkiego reagowania na zagrożenia. Ponadto w mediach państw członkowskich ćwiczenia przedstawiane są jako element powstrzymywania zagrożeń, przede wszystkich o charakterze terrorystycznym. Współpraca militarna OUBZ, wynikająca z układu o bezpieczeństwie zbiorowym, obejmuje budowę wspólnego potencjału militarnego. Współpraca polega na formowaniu regionalnych zgrupowań wojsk, organizowaniu wspólnych systemów wojskowych, lotnictwa zbiorowego oraz wykorzystaniu regionalnej infrastruktury wojskowej.
Dr Aleksander Olech – ekspert Portalu i Fundacji Trójmorze, a także Dyrektor Programu Bezpieczeństwa Europejskiego w Instytucie Nowej Europy. Specjalizuje się w tematyce zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego.
