Książka na Weekend. Chrześcijańskie źródła prawa
T. Szeląg, Wpływ Kościoła na ustawodawstwo cywilne w okresie panowania dynastii konstantyńskiej (306 – 363 r.) w świetle prawa kanonicznego i przepisów księgi XVI Kodeksu Teodozjusza, Zabrze – Tarnowskie Góry 2020, ss. 140.
W dyskursie publicznym wiele mówi się i pisze o korzeniach cywilizacji europejskiej. Jednym z jej filarów jest bez wątpienia chrześcijaństwo, które rozpoczęło swoją wielką transformację naszego kontynentu w okresie panowania cesarza Konstantyna I Wielkiego i jego następców. Wpływ Kościoła na ustawodawstwo cywilne znalazł odzwierciedlenie między innymi w Kodeksie Teodozjusza. Doktor nauk prawnych i historyk starożytności znany ze swoich prac poświęconych dziejom Cesarstwa w IV wieku – Tomasz Szeląg nakreśla wpływ Kościoła na ustawodawstwo cywilne tej burzliwej epoki.
Pierwszy rozdział książki: Imperium Rzymskie oraz sytuacja prawna i faktyczna kościoła w IV w.n.e. do roku 363 zawiera bardzo dużo szczegółowych informacji dotyczących historii basenu Morza Śródziemnego w badanym przez naukowca okresie. Autor prezentuje w dużym skrócie historię imperium w IV wieku starając się wiele kwestii naszkicować. Opisuje relacje Cesarstwa z Kościołem. Ponad półwieczne rządy dynastii konstantyńskiej były wszak okresem zmieniających się relacji między imperium a Kościołem. Od stopniowej akceptacji w czasach Konstantyna i jawnej afirmacji w okresie panowania Konstancjusza II po wrogą neutralność krótkiego okresu panowania Juliana zwanego dość powszechnie Apostatą. Badacz przedstawia kodeks Teodozjusza, jako źródło prawa w imperium i poszczególne elementy samego dokumentu. Ostatni rozdział monografii to faktyczna esencja jej tematyki. Nosi tytuł Ustawodawstwo cywilne w okresie panowania dynastii konstantyńskiej w świetle przepisów księgi XVI kodeksu Teodozjusza z uwzględnieniem wpływu kościoła na świeckie przepisy prawne. Autor pisze w nim, w bardzo syntetyczny, sposób jak przebiegał rozwój instytucji prawnych Kościoła w tym okresie i finalnie wreszcie sprawę samego ustawodawstwa cywilnego. Szeląg uzupełnia swoją książkę bardzo przydatnymi dodatkami. Pierwszym z nich jest drzewo genealogiczne dynastii konstantyńskiej a drugim aneks z ustawami cesarskimi zawartymi w XVI księdze Kodeksu Teodozjusza. Syntetyczny charakter pracy jest widoczny między innymi w dość wąsko skonstruowanej bibliografii, która ma raczej charakter wstępnej wskazówki dla czytelników będących niespecjalistami niż mocno wyprofilowanego zestawienia dla innych badaczy.
Książkę można polecić wszystkim tym, którzy chcieliby pogłębić swoją wiedzę na temat rozwoju Kościoła, wpływu Kościoła na Cesarstwo w dalszej perspektywie wszystkim tym, którzy chcą poznać korzenie naszej cywilizacji.
