Nowe myśliwce dla Chorwacji

Na posiedzeniu 28 maja 2021 r. chorwacki rząd oficjalnie podjął decyzję o zakupie 12 używanych, francuskich myśliwców Dassault Rafale (10 jednomiejscowych Rafale C i 2 dwumiejscowych Rafale B) modyfikacji F3-R w ramach międzynarodowego konkursu na nowy wielozadaniowy samolot myśliwski (Multi-Role Fighter Aircraft -MRFA).  

Samoloty Rafale w wersji F3-R wyposażone są w bardzo nowoczesne radary AESA RBE2 i posiadają możliwość przenoszenia pocisków rakietowych klasy powietrze-powietrze Meteor dalekiego zasięgu ( powyżej 100 km).

Niemal miliardowy kontakt

Umowa o wartości około 999 mln euro ma objąć także uzbrojenie oraz pakiet logistyczny zawierający m.in. części zamienne, wyposażenie naziemne i testowe, szkolenia. Przewiduje się kompleksowe wsparcie autoryzowanych przedstawicieli producentów przez okres 3 lat oraz 12 miesięcy gwarancji na każdy dostarczony samolot, silnik i inne wyposażenie oraz części zamienne.

Samoloty używane wcześniej przez Armée de l’Air et de l’Espace (wojska lotnicze i kosmiczne Francji) nie dłużej niż 10 lat mają zostać dostarczone partiami: 6 w 2024 i kolejna partia 6 w 2025 jeżeli umowa zostanie zawarta w 2021 r. Rafale zastąpią w służbie maszyny MiG-21, których resursy kończą się w 2024. Chorwaci przystąpili do negocjacji szczegółów kontraktu z Paryżem. Jak się spodziewa umowa międzyrządowa z Francją w sprawie zakupu myśliwców powinna zostać zawarta do końca 2021 roku.

Próby zakupu myśliwców

To już kolejne podejście Zagrzebia do wyboru myśliwców wielozadaniowych. Chorwacja od 2003 r. próbuje kupić nowoczesne myśliwce. W 2017 r. rozpisano międzynarodowy przetarg na zakup 12 myśliwców. Zgłosili się do niego producenci z USA (zaproponowano 12 nowych myśliwców Lockheed Martin F-16V Block 70/72), Izraela, Grecji (w obu przypadkach oferowano używane F- 16), Szwecji ( 12 nowych myśliwców Saab JAS-39C/D Gripen) i Korei Południowej (samoloty KAI FA-50). W marcu 2018 r. premierzy Chorwacji i Izraela ogłosili zawarcie umowy na zakupu 12 używanych przez izraelskie wojska lotnicze samolotów F-16C/D Barak (wartość kontraktu na 493 mln USD).

W grudniu 2018 r. okazało się, że USA zablokowały transakcję  bo według Waszyngtonu Izraelczycy usiłowali sprzedać swoje F-16 bez amerykańskiej zgody. Ponadto Izrael  zaoferował  maszyny F-16C/D ze swoim bardzo zaawansowanym  wyposażeniem elektronicznym, dzięki czemu były one znacznie bardziej atrakcyjne dla Chorwatów  pod względem parametru koszt-efekt od oferowanych nowych amerykańskich F-16.

Tańsza oferta z Paryża

Zmusiło to stronę chorwacką do ponownego ogłoszenia przetargu na wielozadaniowe myśliwce, co miało miejsce w lipcu 2019 roku. Ostateczne oferty zostały złożone w listopadzie 2020 r. Do udziału zgłosiły się ponownie USA ( nowe F-16V Block 70), Izrael (ponownie F-16C/D Barak ), Francja (używane Rafale F3-R ) i Szwecja (nowe JAS-39C/D Gripen). Na ostatnim etapie poinformowano, że wybór zostanie dokonany pomiędzy ofertą amerykańską i francuską.

Wygrali Francuzi, ponieważ ich oferta była znacznie tańsza od amerykańskiej. Dla przykładu – Bułgaria zgodnie z umową z lipca 2019 r. na zakup 8 myśliwców F-16V Block 70  wraz z pakietem towarzyszącym wydała 1,26 mld USD.