Źródło zdjęcia: Pressafrik.com
Sytuacja związana z pandemią koronawirusa po raz kolejny zmienia plany światowych decydentów. Prezydent Francji Emmanuel Macron nie pojedzie do Mali na święta Bożego Narodzenia. Powodem decyzji jest pandemia koronawirusa i niebezpieczny nowy wariant – Omikron. Podróż, planowana na 20.12, miała umożliwić Macronowi spotkanie z tymczasowym prezydentem kraju, Assimim Goïtą. Ponadto Macron miał świętować Boże Narodzenie z francuskimi żołnierzami, którzy obecni są w Afryce Zachodniej w ramach francuskich sił Barkhane.
17.12.2021 r. francuska rada ds. obrony zdrowia spotkała z E. Macronem, aby podjąć nowe decyzje w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się koronawirusa oraz dalsze kroki w walce z nowym, zakaźnym wariantem wirusa. Po spotkaniu zostało ogłoszone, iż planowana wizyta prezydenta w Mali zostaje odwołana przez wzgląd na sytuację pandemiczną. Paryż wydał deklarację, która tłumaczyła ten ruch: ,,decyzja ta została podjęta, by zapewnić spójność między środkami ogłoszonymi na szczeblu krajowym a międzynarodowym programem prezydenta, a także by uniknąć narażania naszego aparatu wojskowego w czasie, gdy pogarsza się sytuacja zdrowotna we Francji kontynentalnej”.
Plan spotkania
Początkowo, wizyta E. Macrona w Afryce nie miała opierać się jedynie na spotkaniu z pułkownikiem Assimi Goïta. Jednak organizacja całego przedsięwzięcia była trudna. Macron chciał, by w spotkaniu uczestniczyli także dwaj inni prezydenci – reprezentujący Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) prezydent Ghany Nana Akufo-Addo oraz państwa z grupy G5 (Mali, Burkina Faso, Niger, Czad i Mauretania) – Mahamat Idriss Déby Itno z Czadu. Format ten został odrzucony przez władze malijskie, które nalegały na spotkanie dwustronne. Paryż ostatecznie zgodził się na taką opcję. Po rozmowie z Goïtą i kilkudniowym pobycie w Bamako, Macron miał się udać do bazy wojskowej w Gao by tam świętować tradycyjne Boże Narodzenie z żołnierzami francuskimi. Po zmianie decyzji o wyjeździe, Pałac Elizejski ogłosił, że świąteczny posiłek przygotowany przez szefa kuchni pałacowej zostanie wysłany żołnierzom do bazy. Rok temu E. Macron również musiał zmienić swoje plany. Po uprzednim odwiedzeniu Nigru, Czadu i Wybrzeża Kości Słoniowej (w latach 2017-2019), ze względu na pozytywny test na koronawirusa, musiał odwołać swoją wizytę.
W nawiązaniu do decyzji podjętej przez prezydenta, premier Francji Jean Castex zdecydował o odwołaniu swojej podróży do Jordanii, która planowana była na 31.01.2021 r. Było to również motywowane sytuacją pandemiczną i zagrożeniem przywiezienia do kraju nowego wariantu Omikron obecnego we Francji, co byłoby zagrożeniem życia i zdrowia francuskich żołnierzy zaangażowanych w misję Chammal.
Napięte stosunki
Relacje francusko-malijskie pozostają w atmosferze wysokiego napięcia od 2020 roku, gdyż aktualnie rządząca junta wojskowa, która we francuskiej ocenie opieszale zajmuje się procesem oddawania władzy cywilom, wpływa negatywnie na francuskie i europejskie działania stabilizacyjne w Afryce Zachodniej. Francuzi obecni byli w Mali od 2013 roku, kiedy to Bamako zwróciło się o pomoc do Paryża. Rozpoczęta 8 lat temu operacja Serval po roku została przekształcona w operację Barkhane, w której w szczytowym momencie uczestniczyło 5100 francuskich żołnierzy. Dodatkowo zorganizowana została grupa Task Force Takuba, która jest europejską odpowiedzią na potrzebę pomocy państw grupy G5 w walce z dżihadystami. W lipcu 2021 roku E. Macron zdecydował o zakończeniu trwającej od 2014 roku misji Barkhane oraz o zmniejszeniu zaangażowania o połowę i wsparcie Task Force Takuba żołnierzami sił Barkhane. Obecność międzynarodowa na terytorium Sahelu, a francuska w szczególności, są niezwykle ważną kwestią dla ograniczeń destabilizacyjnych działań dżihadystów. Rząd malijski prowadzi negocjacje z Grupą Wagnera, co nie podoba się europejskiej stronie. Poszerzenie wpływów Rosyjskich wpłynęłoby negatywnie na pozycję Europy w regionie. Rozmowy nad zaangażowaniem Wagnerowców wpłynęły w dużej mierze na pogorszenie się kontaktów francusko- malijskich.
Wnioski
Odwołanie wizyty E. Macrona było bardzo odpowiedzialną decyzją, jednak będzie miała wpływ na relacje między tymi państwami. Odwołana wizyta w Mali była istotne nie tylko ze względu na interesy kraju w regionie czy kwestie związane z bezpieczeństwem, ale także mogła wpłynąć na wizerunek starającego się o reelekcję w kwietniu 2022 roku prezydenta. Ponadto, brak zgody strony malijskiej na organizację spotkania w formacie zaproponowanym przez Paryż wskazuje na zły stan relacji Paryża z Bamako. Co za tym idzie, brak podtrzymywanego dialogu może jeszcze bardziej utrudnić kontakt w przyszłości, a Mali stanie się z głównego sojusznika Francji centrum interesów Rosji.
Dr Aleksander Olech – ekspert Portalu i Fundacji Trójmorze, a także Dyrektor Programu Bezpieczeństwa Europejskiego w Instytucie Nowej Europy. Specjalizuje się w tematyce zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego.
