Przywódca bośniackich Serbów Milorad Dodik nawołuje do rewizji traktatu z Dayton
Bośnia i Hercegowina od zakończenia wojny w 1995 roku funkcjonuje w oparciu o porozumienie z Dayton. Głównym celem tego porozumienia był podział państwa na mniejsze jednostki administrowane przez poszczególne grupy etniczne Boszniaków (muzułmanów), Chorwatów oraz Serbów. Dodatkowym elementem do całej układanki jest podział państwa na dwie części Federację Bośni i Hercegowiny zamieszkałą przez Boszniaków i Chorwatów oraz Republikę Serbską pozostającą de facto poza kontrolą centralnej administracji część państwa zamieszkałą przez Serbów.
Główną postacią polityczną wśród bośniackich Serbów jest Milorad Dodik polityk, który w ostatniej dekadzie obejmował czołowe stanowiska na poziomie federalnym: Przewodniczący Prezydium Bośni i Hercegowiny oraz Prezydent i Premier Republiki Serbskiej. Podczas ostatniego posiedzenia parlamentu Republiki Serbskiej ugrupowanie Milorada Dodika „Sojusz Niezależnych Socjaldemokratów wyszedł z inicjatywą powrotu do podstawowych zapisów Traktatu z Dayton, który według tego ugrupowania został znowelizowany na niekorzyść społeczności serbskiej.
Biorąc pod uwagę skomplikowany system polityczny Bośni i Hercegowiny, który na poziomie federalnym ma bardzo ograniczone kompetencje ze względu na dużą niezależność organów lokalnych związanych z 3 podstawowymi grupami narodowościowymi, można założyć, że wszelkie próby narzucenia przez Republikę Serbską nowych ustaleń mogą powodować napięcia na linii Serbowie-Chorwaci-Boszniacy.
Niewydolny system
Jednakże zapowiedzi Milorada Dodika związane z próbą secesji Republiki Serbskiej od Bośni i Hercegowiny stanowią stały element strategii politycznej jego ugrupowania. Administrowana z Banja Luki Republika Serbska próbuje prowadzić niezależną politykę międzynarodowa wobec Sarajewa. Milorad Dodik chciałby prowadzić politykę zagraniczną opartą o sojusz z Rosją, Serbią i Chinami. Polityk ten wypowiada się również sceptycznie wobec działań Unii Europejskiej oraz Stanów Zjednoczonych w regionie. Działania te nakierowane są jednak głównie na potrzeby krajowej opinii publicznej.
System federalny Bośni i Hercegowiny jest niewydolny, co doprowadziło do zubożenia społeczeństwa, masowej emigracji oraz wysokiego bezrobocia – prawie 34 proc. W tym kontekście obietnica wyjścia Republiki Serbskiej z Bośni i Hercegowiny może okazać się atrakcyjna dla ludności serbskiej, która uważa „skostniałą” strukturę federalną jako podstawową blokadę dla rozwoju ekonomicznego tego regionu.
Podsumowanie
Niezależnie od licznych niedociągnięć istniejących w systemie Dayton stworzonym po zakończeniu wojny w byłej Jugosławii, dla Bośni i Hercegowiny utrzymanie go stanowiło główną gwarancję uniknięcia kolejnego konfliktu etnicznego.
Jednakże zastały system doprowadził również do zastoju gospodarczego a proces pojednania pomiędzy Boszniakami, Chorwatami i Serbami nie mógł dojść do skutku ponieważ poszczególne grupy narodowościowe nie posiadają żadnych struktur administracyjnych, w których mogłyby zachodzić interakcje społeczne.
