Raport Energetyczny Trójmorza - Lipiec 2022 r.

Wojna na Ukrainie oraz sankcje Zachodu nałożone na Rosję odcisnęły swoje znaczące piętno na sytuacji w zakresie energetyki na całym świecie. Kraje europejskie, zwłaszcza te w dużej mierze „uzależnione” od importu rosyjskich surowców energetycznych, rozpoczęły dywersyfikację dostawców. Co więcej, wiele krajów rozpoczęło weryfikacje stanów wypełnienia magazynów, co stanowi bufor bezpieczeństwa przed zbliżającą się zimą. Zespół ThinkTank Trójmorze przygotował specjalny Raport Energetyczny państw Trójmorza – Lipiec 2022 r.

W lipcu 2022 r. nastąpił wzrost notowań gazu ziemnego do poziomu 50,9 USD/mmbtu wobec 32,3 USD/mmbtu w czerwcu 2022 r. (giełda TTF), co było efektem mniejszych dostaw gazu ziemnego z Rosji łącznie o 48,8% m/m (prace remontowe, a następnie wznowienie dostaw przy jednej działającej turbinie w stacji kompresorowej Portowaja na gazociągu Nord Stream 1, które spowodowały spadek dostaw poprzez ten kanał eksportowy o 64% m/m), problemów w elektrowniach jądrowych we Francji i rosnącej konsumpcji energii elektrycznej (chłodzenie pomieszczeń). Na spadek notowań oddziaływały zwiększone dostawy surowca z Norwegii (20,5% m/m) oraz drogą morską w postaci skroplonej (7,8% m/m). Wysoki poziom dostaw (głównie z USA) był efektem uruchomienia kolejnego bloku skraplania gazu ziemnego w terminalu w Cameron LNG w Luizjanie.

W lipcu 2022 r. temperatura w Europie była niższa niż w 2021 r. (26,0°C vs. 26,4°C w 2021 r.). Zasadniczo był to miesiąc ciepły z niskim poziomem opadów, co spowodowało w wielu regionach pożary lasów. Natomiast w sierpniu 2022 r. – zgodnie z prognozami – temperatura powinna być wyższa niż w sierpniu 2021 r. o 1,3°C.

W Europie nadal trwa proces wzrostu poziomu wypełnienia magazynów (chwilowo ograniczony w kontekście spadku dostaw surowca z Rosji), z uwagi na utrzymującą się wysoką dynamikę dostaw LNG, a także z Norwegii (mimo tego magazyny nadal są wypełnione mniej niż 5-letnia średnia). W tych uwarunkowaniach poziom wypełnienia magazynów już jest wyższy niż w 2021 r., chociaż dynamika wzrostów nieco zmalała (w trakcie miesiąca nastąpił wzrost zapasów o 10,8% m/m wobec 12,7% miesiąc wcześniej). Poziom wypełnienia magazynów należących wcześniej do Gazprom PJSC w Europie (Austria, Holandia, Niemcy) ulega systematycznemu wzrostowi (w lipcu 2022 r. był to poziom 45,1% wobec 31,1% w czerwcu 2022 r.).

Państwa bałtyckie

W państwach bałtyckich dostawy surowca w lipcu 2022 r. łącznie wyniosły 560 mln m3, z czego wzrosły w odniesieniu do Litwy w stosunku do czerwca 2022 r. (7% m/m) oraz w odniesieniu do rynków Łotwy oraz Estonii (37% m/m). Dostawy na Litwę są w pełni realizowane poprzez terminal LNG w Kłajpedzie, a poprzez punkt w Kiemenai (dostawy z Rosji) jedynie w odniesieniu do dostaw tranzytowych dla Obwodu Kaliningradzkiego (dostawy z Rosji na Litwę od lutego 2022 r. miały miejsce jedynie w maju 2022 r.). Tym samym od trzech miesięcy importowany gaz ziemny nie jest pochodzenia rosyjskiego. W odniesieniu do Łotwy oraz Estonii sytuacja podobna, gdyż większość dostaw była realizowana z Litwy (68,6%) z terminala LNG w Kłajpedzie, a tylko częściowo z Rosji (31,4%). Wraz z decyzją firmy Gazprom PJSC o wstrzymaniu dostaw surowca na Łotwę można oczekiwać zwiększonych dostaw z Litwy lub też z Polski (w sytuacji korzystnych warunków cenowych).

Dostawy gazu ziemnego na Węgry w lipcu 2022 r. wyniosły 992 mln m3, a więc wzrosły w odniesieniu do czerwca 2022 r. o 12%. W trakcie miesiąca większość dostaw była realizowana poprzez punkt Kiskundorozsma (51%), a więc z Serbii via gazociąg Balkan Stream oraz punkt Mosonmagyarovar, a więc z Austrii (głównie gazociąg Nord Stream 1). Dostawy z Austrii były mniejsze o 22% w stosunku do czerwca 2022 r., co wymusiło potrzebę zwiększenia importu poprzez Serbię (wzrost o 71% m/m). Wraz z problemem w imporcie rząd Węgier wprowadził stanu zagrożenia energetycznego, a jeden z punktów planu działania w sytuacji kryzysowej przewiduje zmianę tras dostaw na gazociąg Balkan Stream.

Sytuacja energetyczna w tych państwach stabilna, a wraz z istniejącą oraz rozbudowywaną infrastrukturą (interkonektor Litwa-Łotwa–ELLI*, terminal LNG w Estonii) ciągłość dostaw powinna być zapewniona, tym bardziej, że poziom wypełnienia magazynu w Inčukalns (jedyny w państwach bałtyckich wynosi 48,9%).

Państwa Grupy Wyszehradzkiej (bez Polski)

W odniesieniu do Rep. Czeskiej i Rep. Słowackiej nastąpił spadek przepływu surowca przez te państwa w związku z wojną na Ukrainie odpowiednio o 41% m/m oraz 19% m/m. Pojemności magazynowe w tych dwóch państwach wzrosły odpowiednio o 7% (Czechy) i 15% (Słowacja). W lipcu 2022 r. zwarto umowę na podstawie której Czechy będą importować LNG przez terminal LNG w Holandii, co jest korzystnym rozwiązaniem biorąc pod uwagę, że większość dostaw jest realizowana obecnie via Niemcy (dobrze połączony systemem z Holandią).

Państwa bałkańskie UE

W państwach bałkańskich należących do Unii Europejskiej dostawy surowca w lipcu 2022 r. łącznie wyniosły 660 mln m3, z czego wzrosły w odniesieniu do Bułgarii (35% m/m), Chorwacji (17% m/m) oraz Słowenii (43% m/m), natomiast spadek miał miejsce w dostawach do Rumunii (87% m/m). Import surowca do Bułgarii odbywa się przede wszystkim z kierunku rumuńskiego, a jednocześnie wzrósł tranzyt gazu ziemnego do państw w regionie via TurkStream (wzrost o ponad 100%, z uwagi na mniejsze przepływy surowca do Europy z północy gazociągiem Nord Stream 1). Dostawy do Rumunii nieco mniejsze w efekcie wzrostu krajowego wydobycia o 12% m/m. W odniesieniu do Chorwacji rosną dostawy poprzez terminal LNG na wyspie Krk (5% m/m), a także nastąpił niewielki wzrost produkcji (1% m/m). Jeżeli chodzi o Słowenię niemalże całość dostaw jest realizowana z Austrii, a tylko niewielkie dostawy mają miejsce z Włoch.

Sytuacja energetyczna w tych państwach korzystna i to pomimo braku realizacji dostaw surowca do Bułgarii z Rosji. W lipcu 2022 r. nastąpił znaczny przyrost wypełnienia pojemności magazynowych, które wzrosły w Bułgarii, Chorwacji i Rumunii odpowiednio o 11%, 16% oraz 13% w stosunku do czerwca 2022 r.