Raport energetyczny Trójmorza – wrzesień 2022

Prezentujemy raport energetyczny Trójmorza – wrzesień 2022 r.

Podsumowanie sytuacji rynkowej w Europie

• We wrześniu 2022 r. nastąpił spadek notowań gazu ziemnego w Europie. Tego typu sytuacja jest konsekwencją przede wszystkim coraz to mniejszego zapotrzebowania na surowiec, a także działań w kierunku zwiększenia dostaw w formie LNG oraz z innych, alternatywnych kierunków (m.in. dostawy surowca do Włoch z Algierii). Z dostępnych danych wynika, że zapotrzebowanie na surowiec w okresie styczeń-lipiec 2022 r. w państwach UE było niższe o 10,4% niż w 2021 r. oraz o 5,2% mniejsze w porównaniu do średniej w tym okresie z lat 2019-2020. Co ważne, spadek konsumpcji przy relatywnie solidnych dostawach spowodował wzrost poziomu wypełnienia magazynów. Tym samym próby dalszej destabilizacji sytuacji na rynku tego surowca ze strony Rosji zostały chwilowo ograniczone. W trakcie miesiąca doszło do uszkodzenia gazociągów Nord Stream 1 (wstrzymane dostawy od końca sierpnia 2022 r.) i Nord Stream 2 (nie funkcjonował z uwagi na brak certyfikacji), przy czym wpływ tych wydarzeń na notowania był nietrwały.

• W trakcie miesiąca temperatura na kontynencie była niższa niż w 2021 r. (20,1°C vs. 21,4°C w 2021 r.) i był to miesiąc ciepły w Europie Południowej, natomiast w pozostałych regionach temperatura była niższa niż w 2021 r.

• W Europie we wrześniu 2022 r. trwał sezonowy wzrost poziomu wypełnienia magazynów, który w październiku 2022 r. – z uwagi na uwarunkowania pogodowe – ulegnie zakończeniu. Poziom wypełnienia magazynów w UE we wrześniu 2022 r. wyniósł średnio 85,1%, a dynamika przyrostu zapasów wyhamowała i wyniosła jedynie 9,7% m/m wobec 11,3% m/m miesiąc wcześniej. W tym okresie wzrósł też poziom wypełnienia magazynów należących wcześniej do Gazprom PJSC w Europie (Austria, Holandia, Niemcy) – we wrześniu 2022 r. był to poziom 77,1% wobec 59,2% w sierpniu 2022 r.

Państwa bałtyckie

• W państwach bałtyckich dostawy surowca we wrześniu 2022 r. łącznie wyniosły 421 mln m³, a więc były nieco mniejsze niż miesiąc wcześniej. W tym okresie zmniejszeniu uległy w odniesieniu do Litwy (24% m/m), natomiast wzrosły w odniesieniu do rynków Łotwy oraz Estonii (17% m/m). Dostawy na Litwę były w pełni realizowane poprzez terminal LNG w Kłajpedzie, a mniejsze zapotrzebowanie wpływa na wielkość dostaw. W odniesieniu do Łotwy oraz Estonii nastąpił odwrót od ostatnich trendów, a więc prawie 52% dostaw nastąpiło z Litwy z terminala LNG w Kłajpedzie, a pozostała ilość na poziomie 48% z Rosji. Zasadniczo na Łotwie niski poziom wypełnienia magazynu w Inčukalns (51,5% vs. 79,8% w tym samym okresie w 2021 r.), przy czym wpływ mają zawirowania wokół firmy Latvijas Gāze JSC (dostawca surowca na Łotwę), której współwłaścicielem jest OAO Gazprom (34,00%). Firma nie dysponuje wystarczającą ilością surowca na najbliższy sezon jesienno-zimowy, aby zaopatrzyć gospodarstwa domowe na Łotwie w gaz ziemny. W konsekwencji prokuratura generalna Łotwy wszczęła śledztwo w sprawie zgodności z prawem działań spółki. Sytuacja zatem w państwach bałtyckich napięta, ale trwają prace nad budową terminali LNG, w tym Skulte na Łotwie.

Państwa Grupy Wyszehradzkiej (bez Polski)

• Dostawy gazu ziemnego na Węgry we wrześniu 2022 r. wyniosły 998 mln m³, a więc były mniejsze w stosunku do sierpnia 2022 r. o 4,5%. W dalszym ciągu poziom wypełnienia magazynów w surowiec w tym państwie niski (68,8%), a tym samym nie przynosi pozytywnego rezultatu współpraca z Rosją (brak realnych efektów zwiększenia dostaw w ramach nowego porozumienia). We wrześniu 2022 r. poziom wypełnienia magazynów na Węgrzech był mniejszy niż średnia w tym miesiącu z lat 2019-2021 r. o ponad 21%.

• W odniesieniu do Rep. Czeskiej i Rep. Słowackiej nastąpił spadek przepływu surowca przez te państwa w związku z wojną na Ukrainie odpowiednio o 37% m/m oraz 23% m/m. Pojemności magazynowe w trakcie miesiąca wzrosły odpowiednio o 3% (Czechy) i 10% (Słowacja). Aktywne działania rządu w Pradze sprawiły, że poprzez oddany w dniu 8 września 2022 r. terminal LNG w Holandii (Eems Energy Terminal) rozpoczęto dostawy surowca (firma ČEZ zakontraktowała 3,1 mld m³ gazu ziemnego rocznie przez ten terminal). Pozytywnie na wzrost poziomu zapasów wpływa też ustawa wprowadzona w czerwcu 2022 r., która przewiduje, że państwo może zająć niewykorzystane pojemności magazynowe i „sprzedać” na aukcji innym przedsiębiorstwom (casus magazynu w Dambořice, którego współwłaścicielem jest OAO Gazprom poprzez spółkę Moravian Gas Storage).

Państwa Bałtyckie UE

• W państwach bałkańskich należących do Unii Europejskiej dostawy surowca we wrześniu 2022 r. łącznie wyniosły 716 mln m³, z czego wzrosły w odniesieniu do Bułgarii, ale spadły do Chorwacji, Słowenii oraz Rumunii. Pomimo tego nastąpił wzrost wypełnienia magazynów, co jest konsekwencją malejącego zapotrzebowania na gaz ziemny (efekt wysokich cen). Na sytuację w Chorwacji wpływ miał spadek produkcji krajowej (6%), a także dostaw poprzez terminal LNG na wyspie Krk (6%). W Słowenii wzrosły dostawy surowca z Włoch (22%), co jest efektem także dużych dostaw do tego państwa z Algierii oraz Azerbejdżanu. Natomiast spadek importu z Austrii jest efektem małej dostępności surowca w regionie (efekt problemów z Nord Stream 1). W Rumunii nieznaczny wzrost produkcji (2%), ale jednocześnie spadek dostaw z kierunku bułgarskiego.

• W Bułgarii nastąpił niewielki wzrost dostaw, przy czym poziom zapasów wzrósł najmniej spośród państw bałkańskich. Sytuacja energetyczna powinna ulec zmianie od października 2022 r. wraz z oddaniem do eksploatacji gazociągu IGB (dostawy w ramach kontraktu z Azerbejdżanu na poziomie 1 mld m³ rocznie). Działania Bułgarii są nakierowane także na dostawy LNG poprzez Grecję – firma Bulgargaz ogłosiła trzy przetargi na dostawy surowca (ok. 142 mln m³ gazu ziemnego na listopad 2022 r. i ok. 190 mln m³ na grudzień 2022 r.).

fot. twitter/@TpyxaNews