Wobec decyzji Rosji o uznaniu niepodległości Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej międzynarodowe organizacje podejmą szereg decyzji, które będą odpowiedzią na polityczne wydarzenia w tym regionie. Jedną z tych organizacji będzie UEFA, dla której będzie to już druga tego typu konfrontacja, gdyż już wcześniej musiała się ustosunkować do sytuacji Krymu.
Szachtar Donieck kluczowym piłkarskim symbolem
Klub z Doniceka jest najbardziej znanym i utytułowanym ukraińskiej klubem piłkarskim w XXI wieku. Jest to również klub, który od dłuższego czasu jest notowany w czołówce wszystkich europejskich klubów – aktualnie (22.02.2022) znajduje się na 19. miejscu w rankingu klubów UEFA. Od czasu wybuchu konfliktu w Donbasie Szachtar opuścił Donieck i rozgrywa swoje mecze w Kijowie (wcześniej we Lwowie i w Charkowie). Mimo sportowej nieobecności we własnym mieście, klub był do tej pory obecny w regionie, gdzie kontynuował swoje programy społeczne oraz organizował treningi dla najmłodszych – co wydatnie wpływa na tworzenie nowych pokoleń młodych osób o wyraźnie ukraińskiej tożsamości. Dodatkowo warto pamiętać, że kilkanaście lat regularnej gry Szachtara w Lidze Mistrzów UEFA zbudowało stabilny wizerunek ukraińskiego klubu, a miasto Donieck jest bardzo mocno kojarzone z tą drużyną. Innym klubem ze wschodniej Ukrainy, która coraz częściej pojawia się w europejskich pucharach jest Zoria Ługańsk. I tu należy zwrócić uwagę na kluczowy aspekt: dalsze losy drużyn ze skonfliktowanych regionów.
Status klubów ukraińskich zostanie utrzymany i nie czeka ich los podobny do krymskich drużyn, gdzie zerwano z tożsamością ukraińską[1]. Historia oraz sukcesy drużyn z zajętych regionów od 2014 są kontynuowane, w przeciwieństwie do krymskich klubów, gdzie już na początku wymazano historię i symbolikę ukraińską. W przypadku najważniejszych klubów ze wschodu Ukrainy taki proces nie nastąpił. Wobec tego i w 2022 roku nie należy się spodziewać usunięcia tożsamości ukraińskiej z Szachtara czy Zorii. Lecz status ten tych klubów będzie kluczowy dla nowej odsłony relacji na linii Ukraina-UEFA-Rosja.
Regularna ekspozycja tych klubów (szczególnie Szachtara) w ramach europejskich rozgrywek generować będzie nowy rodzaj sytuacji. Oficjalne nazwy klubów zawierają przecież miasta z już oficjalnie uznanych przez Moskwę regionów. FC Szachtar Donieck oraz FC Zoria Ługańsk we wszelkich komunikatach UEFA będą zestawiane z Ukrainą i ukraińską flagą. A według Rosji Donieck i Ługańsk nie są już ukraińskimi miastami – wobec tego można spodziewać się protestów ze strony Rosyjskiego Związku Piłki Nożnej. Jeśli dojdzie do tego typu sytuacji, to UEFA w jakiś sposób będzie musiała uregulować ten problem. Najbardziej możliwym scenariuszem działań UEFA jest oficjalne komunikowanie oraz określanie tych klubów po prostu jako „FC Szachtar” oraz „FC Zoria”.
Reprezentacje Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej
Od 2014 roku formalnie istnieje związek piłkarski Ługańskiej Republiki Ludowej, a od 2015 roku taki sam związek stworzyła Doniecka Republika Ludowa. Reprezentacje tych regionów znajdują się również w strukturach organizacji CONIFA[2], czyli Konfederacji Niezależnych Związków Piłkarskich. Organizacja ta zrzesza reprezentacje nieuznawanych regionów, co jest niejako uznaniem pewnej odrębności – kulturowej, społecznej czy politycznej. Potwierdzenie odmienności jest pierwszym krokiem do uznania międzynarodowego. Oczywiście nic takiego się nie wydarzy w przypadku Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej, ale znamienny jest fakt, że do tej organizacji nie należy Krymski Związek Piłki Nożnej, co również pokazuje jak różne są to sytuacje pod względem piłkarskim.
Teraz, po decyzji Moskwy, spodziewać się można prób włączenia do rosyjskich struktur piłkarskich klubów zrzeszonych w ramach związków piłkarskich Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej. Jednak UEFA może zablokować taki „transfer”, ze względu na ewidentne wpłynięcie na integralność ukraińskich rozgrywek piłkarskich – a integralności UEFA strzeże jak Świętego Graala. I podobnie jak w przypadku tzw. Ligi Krymskiej, kluby te zostaną zawieszone w przestrzeni pomiędzy Rosją i Ukrainą oraz poza strukturami UEFA. A to na pewno nie jest korzystne dla żadnej ze stron. Kluby z tych regionów nie będą zdolne do zbudowania nowej bazy kibicowskiej (dzięki rywalizowaniu z rosyjskimi klubami), co tym samym nie przyciągnie potencjalnych sponsorów (wobec czego spodziewać się można dotowania tych nieuznawanych przez UEFA klubów ze strony Rosyjskiego Związku Piłki Nożnej).
Proces integracji piłkarskiej Donieckiej oraz Ługańskiej Republiki Ludowej z Rosją będzie pewnym odzwierciedleniem społecznego i ekonomicznego statusu tych regionów. Polityczna integracja będzie dużo szybsza i skuteczniejsza, lecz lekcja jaką można wyciągnąć z sytuacji Krymu nakazuje myśleć, że również w tym przypadku będziemy mieli do czynienia z nie do końca udanym procesem z perspektywy regionów oraz Rosji. Obserwacja tych procesów w ramach futbolu pozwoli jak w soczewce skupić najważniejsze wnioski.
[1] Tawrija Symferopol, historyczny pierwszy mistrz niepodległej Ukrainy, został pozbawiony ukraińskiej tożsamości i de facto w 2014 roku przestał istnieć. W 2016 roku reaktywowano go jednak w innej części kraju i dzisiaj występuje na trzecim poziomie rozgrywkowym.
[2] https://www.conifa.org/en/members/donetsk-peoples-republic/; https://www.conifa.org/en/members/luhansk-peoples-republic/
