
Ekspertka NBP: cele Trójmorza dobrze wpisują się w priorytety Unii Europejskiej
W swojej analizie zatytułowanej „Priorytety Inicjatywy Trójmorza a priorytety UE na lata 2019-2024” ekspertka Wydziału Integracji Europejskiej Departamentu Zagranicznego NBP podkreśla, że Inicjatywa Trójmorza nie jest konkurencją dla UE, „a próbą ściślejszej współpracy regionu, np. w zakresie infrastruktury”. „Jako projekt lokalny, dotyczący wschodniej części Unii Europejskiej, nie tylko dobrze wpisuje się w priorytety UE na najbliższe lata, lecz także przyczynia się do wzmocnienia Wspólnoty – pisze Małgorzata Kloc-Konkołowicz na portalu obserwatorfinansowy.pl.
Małgorzata Kloc-Konkołowicz przypomina w swoim tekście, że wśród celów Inicjatywy Trójmorza są np.: pobudzenie wzrostu gospodarczego regionu, przyciąganie inwestorów, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego czy odpowiedź na wyzwania związane z zmianami klimatu. Żeby te cele zrealizować, należy wcielić w życie projekty inwestycyjne w zakresie logistyki, cyfryzacji i energetyki.
Ekspertka Wydziału Integracji Europejskiej Departamentu Zagranicznego Narodowego Banku Polskiego wskazuje, że we wspomnianych sferach trójmorska dwunastka przygotowała 90 priorytetowych projektów. Niemal połowa z nich dotyczy sektora transportu. Więcej niż jedna trzecia to inicjatywy energetyczne, a 14 proc. stanowią projekty teleinformatyczne.
Energetyka, cyfryzacja, transport
Autorka analizy przypomina sztandarowe przedsięwzięcia realizowane na terenie państw Inicjatywy Trójmorza. Wymienia m.in. rozbudowę i budowę terminali LNG (np. Paldiski w Estonii, litewska Kłajpeda czy terminal na chorwackiej wyspie Krk), infrastruktury potrzebnej do transportu i magazynowania tego surowca, m.in. „gazociągu BURA, gazociągu Eastring, Baltic Pipe, North-South Gas Corridor, interkonektorów gazowych łączących Polskę z Litwą, Słowacją, Ukrainą, podziemnego magazyn gazu w Chiren”.
Kolejne projekty energetyczne, które są wcielane w życie regionie to choćby prace nad synchronizacją sieci elektrycznych Litwy, Łotwy i Estonii z zachodnią Europą, czy inwestycje w wodór, energię solarną czy wiatrową.
Jeśli chodzi o transport, Małgorzata Kloc-Konkołowicz wskazuje na „budowę i modernizację dróg lądowych oraz kolejowych (zarówno odcinków lokalnych, jak i połączeń regionalnych i międzynarodowych, m.in. Baltic – Adriatic TEN-T Core Network Corridor, Via Carpatia, Via Baltica, Rail Baltica, Viking train, Rail-2-Sea Gdańsk-Konstanca), rozwój śródlądowych połączeń wodnych (Wodny korytarz Dunaj-Odra-Łaba), infrastruktury portowej i transportu multimodalnego (Adriatic Gate w Rijeka)”.
Trzeci obszar zainteresowania Inicjatywy Trójmorza, a więc cyfryzacja, to wcielana w życie Autostrada Cyfrowa Trójmorza, rozbudowa infrastruktury High-Performance Computin czy transgranicznej rozwiązania w sferze sieci 5G czy światłowodów.
Ekspertka Narodowego Banku Polskiego podkreśla w swojej analizie, że działania Inicjatywy Trójmorza pokrywają się z celami, które chce realizować Unia Europejska. Za zbieżność jest wręcz jednym z warunków, aby trafić na listę projektów priorytetowych Trójmorza.
Zbieżność z założeniami UE
„Wiele z wyżej wymienionych inicjatyw energetycznych figuruje na tzw. liście projektów wspólnego zainteresowania (Projects of Common Interest, PCI). Są to m.in. magazyn gazu w Chiren, terminal LNG w Krk, gazociąg Baltic Pipe, gazociąg BRUA, gazowe i/lub elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe PL-LT, PL-SK, HU-SI, synchronizacja sytemu elektroenergetycznego Państw Bałtyckich z sieciami europejskimi, inteligentne sieci elektroenergetyczne SI-HR SINCRO.GRI” – zaznacza Małgorzata Kloc-Konkołowicz.
Jak czytamy, realizacja założeń krajów Inicjatywy pokrywa się z założeniami „unijnej polityki spójności na jej wschodniej flance”. Niemal wszystkie kraje Trójmorza są beneficjentami tejże polityki Wspólnoty. Z kolei hasło rozbudowy sieci połączeń na osi Północ-Południe jest zbieżne z kolejnym unijnym programem – Transeuropejskich Sieci Transportowych (TEN-T). Jego celem, wskazuje autorka artykułu, „jest ukończenie do 2030 r. sieci głównych połączeń europejskich oraz do 2050 r. – kompletnej sieci, obejmującej wszystkie europejskie regiony i wszelkie rodzaje transportu: kolejowego, drogowego, żeglugi śródlądowej i morskiej, infrastruktury portowej, lotniskowej i dworcowej”.
TEN-T ma doprowadzić do uzupełnienia lub modernizacji infrastruktury transportowej, a także wspierać innowacyjnośc w logistyce, dbać o to, by negatywny wpływ tego sektora na środowisko był jak najmniejszy i działać w kierunku poprawy bezpieczeństwa podróży. Na przyspieszenie rozwoju tej gałęzi gospodarki wpłyną środki, które UE zamierza przeznaczyć na popandemiczną odbudowę.
„Komisja Europejska planuje w 2021 r. rewizję rozporządzenia TEN-T, która uwzględnić ma wyzwania przyszłości: przede wszystkim dostosowanie do unijnej polityki zeroemisyjności, wzmocnienie odporności na szoki (klimatyczne, katastrofy naturalne), a także postęp technologiczny, w tym teleinformatyczny, oraz otwartość na współpracę z państwami trzecimi. Działania te zbieżne są z ewolucją priorytetów Inicjatywy Trójmorza w zakresie wspierania celów klimatycznych poprzez modernizację infrastruktury” – wskazuje ekspertka.
Unijne strategie
Polityka energetyczna Unii Europejskiej to kolejny sektor, z którym zbieżne są cele Inicjatywy Trójmorza. Proponowanym przez UE dywersyfikacja źródeł energii, działania na rzecz bezpieczeństwa energetycznego i współpracę krajów Wspólnoty na tym polu, służy program Transeuropejskich Sieci Energetycznych (TEN-E), w założeniu mający połączyć infrastrukturę energetyczną krajów Unii.
Program ten wskazuje na „dziewięć priorytetowych korytarzy oraz trzy priorytetowe obszary tematyczne”. Z tych dziewięciu korytarzy, sześć dotyczy regionu Europy Środkowo-Wschodniej, Południowo-Wschodniej i krajów bałtyckich. Dotyczą one międzysystemowych połączeń elektrycznych, które łączą państwa regionu z resztą Europy i umożliwiają przyłączenie do sieci energii odnawialnej, korytarzy gazowych – zapewniających dywersyfikację źródeł energii oraz bezpieczeństwo energetyczne w regionie oraz korytarzy naftowych. Te mają „zapewnić interoperacyjność sieci naftociągów w Europie Środkowo-Wschodniej, poprawić bezpieczeństwo dostaw i zmniejszyć zagrożenie dla środowiska”.
Trzy priorytetowe obszary tematyczne TEN-E to „rozwój inteligentnych sieci integrujących energię ze źródeł odnawialnych i umożliwiających klientom indywidualnym lepsze zarzadzanie zużyciem energii; rozwój autostrad eklektycznych umożliwiających transport prądu na bardzo duże odległości (np. łączące farmy wiatrowe na Morzu Północnym i Bałtyku z infrastrukturą magazynującą w Skandynawii i w rejonie Alp); a także rozwój infrastruktury transportu wychwyconego dwutlenku węgla”.https://trimarium.pl/komisja-europejska-wesprze-polski-program-produkcji-morskiej-energii-wiatrowej/embed/#?secret=GyJSXvLfRs
Jak zaznacza Magłorzata Kloc-Konkołowicz, założenia TEN-E podlegają zmianom, z uwagi na konieczność uwzględnienia celów klimatycznych Unii Europejskiej, zakładających między innymi osiągnięcie neutralności klimatycznej w 2050 roku. Z uwagi na to, „szczególnego znaczenia nabiera kwestia transformacji energetycznej państw Inicjatywy Trójmorza w kierunku alternatywnych źródeł energii”.
Wreszcie, jako „kolejny obszar synergii między politykami unijnymi a celami Inicjatywy Trójmorza”, autorka analizy wymienia cyfryzację. Jej rozwój „ma na celu zwiększenie dostępu do wysokiej jakości danych przemysłowych i sektora publicznego poprzez stworzenie jednolitej europejskiej przestrzeni danych, która, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony danych osobowych i wrażliwych danych przedsiębiorstw, umożliwi swobodny przepływ danych w UE i między sektorami”. Cyfrowe innowacje mają też korzystnie odbić się na realizacji celów klimatycznych.
Cele UE w tej kwestii „dobrze korelują” z planami państw Inicjatywy Trójmorza, co potwierdza zaprezentowana podczas Szczytu Trójmorza w Tallinnie strategia „Smart Connectivity” dotycząca regionu. Przewiduje ona „rozwój inteligentnych rozwiązań dla infrastruktury transportowej i energetycznej, wzajemne połączenie cyfrowych platform oraz usług umożliwiających sprawniejsze zarządzanie zintegrowaną infrastrukturą energetyczną i transportową regionu, a także szersze zastosowanie tożsamości cyfrowej i podpisu elektronicznego”.
Strategia ta wprost odwołuje się do strategii unijnej. Dzięki przynależności do Wspólnoty, kraje Inicjatywy są w stanie korzystać z regulacji i standaryzacji, które pozytywnie wpłyną na tempo rozwoju sektora cyfrowego. Przełożą się też, jak zaznaczyła autorka, na integrację źródeł energii odnawialnej i rozwój usług energetycznych.
„Państwa Trójmorza są szczególnie zainteresowane rozwojem transgranicznej interoperacyjności systemów produkcji i przesyłu energii elektrycznej, który może dokonać się przy pomocy wysokowydajnych centrów zbierających, przechowujących i wykorzystujących dane gromadzone lokalnie z inteligentnych systemów pomiarowych, dane dotyczące eksploatacji sieci, czy dane rynkowe” – podkreśla Małgorzata Kloc-Konkołowicz w swojej analizie.
Priorytet Trójmorza: kwestie bezpieczeństwa energetycznego
Autorka jednocześnie wymienia źródła finansowania celów Inicjatywy Trójmorza, które pochodzą z Unii Europejskiej. A zatem, państwa regionu mogą korzystać ze środków z Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Regionalnego czy InwestEU, a także instrumentu Łącząc Europę i – co może być źródłem „niezwykle ważnym” – unijnego Funduszu Odbudowy.
Konkludując, ekspertka Wydziału Integracji Europejskiej Departamentu Zagranicznego Narodowego Banku Polskiego przekonuje, że cele Inicjatywy dobrze wpisują się w unijne priorytety. W efekcie założenia dotyczące m.in. szybkiego rozwoju gospodarczego, zwiększania konektywności czy nakłady na infrastrukturę w sferze cyfrowej, transportowej i energetycznej „odzwierciedlają kluczowe oraz dynamicznie rozwijające się polityki unijne: politykę spójności, program transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych oraz strategię cyfrową”.
W swoim artykule Małgorzata Kloc-Konkołowicz wskazuje też na zauważalną „zmianę akcentów”, która dokonuje się w Unii Europejskiej. Poszukiwanie przyjaznych środowisku rozwiązań w zakresie energetyki jest akcentowane mocniej niż zapewnienie energetycznego bezpieczeństwa. „Choć działania Inicjatywy Trójmorza odzwierciedlają tak rozumiany zwrot w kierunku gospodarki zrównoważonej środowiskowo i cyfrowej, to jednak kwestie bezpieczeństwa energetycznego pozostają ważnym priorytetem państw regionu” – podsumowuje ekspertka Wydziału Integracji Europejskiej Departamentu Zagranicznego NBP w swojej analizie zamieszczonej na portalu obserwatorfinansowy.pl.https://trimarium.pl/bgk-podsumowuje-dwa-lata-dzialania-funduszu-trojmorza/embed/#?secret=AiEOSPVPrn
Źródło: obserwatorfinansowy.pl