Nowe amerykańskie sankcje dotyczą między innymi jednego z największych białoruskich przedsiębiorstw Belaruskalij, które zajmowało się produkcją nawozów sztucznych. Były one eksportowane przez terytorium Litwy transportem szynowym do portu w Kłajpedzie. Na inne rynki Unii Europejskiej przeznaczone było ok. 10 % całego eksportu, (reszta trafiała do Chin, Indii i Brazylii). Tranzyt białoruskich nawozów stanowił dla Litewskich Kolei Państwowych (Lit. Lietuvos Geleżinkeliai) ok. 1/3 całego ładunku transportowanego przez litewskiego przewoźnika.
Dla towarów białoruskich szlak przez terytorium Litwy do portu w Kłajpedzie był jednym z podstawowych kierunków eksportu towarów z Białorusi. Na skutek sektorowych sankcji Unii Europejskiej Litewskie Koleje Państwowe tracą ok 20 % przewozów towarowych (2,5 mln ton towarów) – ok. 14 mln Euro przychodów.
Skutki sankcji
Nowe nałożone sankcje przez Stany Zjednoczone spowodują, że kolejne firmy będą się wycofywać ze współpracy z podmiotami białoruskimi podlegającymi amerykańskim restrykcjom. W celu przygotowania państwa na zamrożenie współpracy z Białorusią w zakresie przewozów tranzytowych, Minister Transportu Litwy Marius Skuodis poinformował, że na skutek amerykańskich kar Litewskie Koleje Państwowe zawieszają od grudnia przewóz białoruskich nawozów sztucznych.
Dotychczasowa współpraca w zakresie tranzytu białoruskich towarów przez terytorium Litwy była bardzo korzystna dla Wilna. Białoruska gospodarka w istotnej części była oparta o eksport towarów i surowców energetycznych. Połączenia kolejowe z portem w Kłajpedzie dawały dogodne możliwości dla białoruskich eksporterów transportu swoich towarów tym szlakiem.
Relacje gospodarcze
Zmiany w relacjach gospodarczych pomiędzy Białorusią a Litwą zostały wymuszone przez sytuację ze sfałszowaniem wyborów na Białorusi. Wilno jednoznacznie opowiedziało się po stronie demokratycznej opozycji co sprawiło, że Litwa z pozycji pragmatycznego partnera, z którym Białoruś prowadziła wiele projektów transportowych, stała się podstawowym wyzwaniem geopolitycznym dla Mińska, a złe relacje polityczne wpłynęły również negatywnie na wymianę handlową pomiędzy państwami.
Białoruś jest dla Litwy 10. partnerem w eksporcie i 13. w imporcie towarów. W 2020 roku obroty wymiany handlowej pomiędzy państwami spadły o 7 %, czyli około 1,8 mld euro. Współpraca gospodarcza pomiędzy państwami dotyczyła głównie transportu oraz logistyki i właśnie to ten sektor jest narażony na Litwie na największe straty. Jednakże całościowo litewska gospodarka nie jest w wysokim stopniu zależna od wymiany handlowej z Białorusią
Fot. Lietuvos geležinkeliai/Twitter
