Kartka z kalendarza. 1 III 1951 – Egzekucja członków zarządu „WiN”

1 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. To święto upamiętnia bohaterów polskiego podziemia walczących z Sowietami i ich krajowymi pomagierami. Powstanie tego święta było związane z inicjatywą ustawodawczą śp. Lecha Kaczyńskiego. Po śmierć prezydenta inicjatywę utrzymał Bronisław Komorowski i podpisał ustawę dotyczącą święta 9 lutego 2011 roku. Ustawę opublikowano 15 lutego, co umożliwiło organizację pierwszych obchodów już 1 III 2011 roku. Choć święto wpisało się już na stałe w polski krajobraz świąt państwowych i jest celebrowane za sprawą wielu oddolnych inicjatyw społecznych wciąż wiele osób zadaje sobie pytanie: czemu czcimy pamięć Niezłomnych akurat 1 III? W dzisiejszej „Kartce z kalendarza” wyjaśnimy, czemu tak się stało.

„WiN”

Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” była organizacją wojskową i polityczną prowadzącą działalność konspiracyjną po II Wojnie Światowej. Podstawę funkcjonowania „WiN” stanowiły sprzęt i siła ludzka przejęta po rozwiązanej Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj. Organizacja sprzeciwiała się obecności Armii Czerwonej i innych służb sowieckich na terytorium Polski, kształtowi terytorialnemu powojennego kraju (pojałtańskim granicom), sowietyzacji kraju i bandytyzmowi tzw. „wyzwolicieli” niszczących mienie i dokonujących wielu przestępstw, w tym przestępstw seksualnych, na ludności polskiej. Oddziały „WiN” skutecznie likwidowały posterunki milicji. Broniono ludności cywilnej przed bandytyzmem i szabrem. Udało się zlikwidować wielu funkcjonariuszy KBW, NKWD i UBP. Nieraz dochodziło do ciężkich walk, w których żołnierze oddziałów podziemnych ginęli i odnosili ciężkie rany. Członków podziemia antykomunistycznego spotykały represje. Wielu po schwytaniu było skazywanych w pokazowych procesach na śmierć. Podczas długich przesłuchań byli bici i torturowani. Egzekucja była najczęściej finałem długiej i morderczej drogi przez mękę, podczas której śledczy starali się udowodnić schwytanym liczne wyimaginowane przewiny.

Wyrok

Wyrok na przywódcach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” został wykonany w mokotowskim więzieniu 1 marca 1951. Zamordowano: Łukasza Cieplińskiego Mieczysława Kowalca, Józefa Batorego, Adama Lazarowicza, Franciszka Błażeja, Karola Chmiela i Józefa Rzepkę. Skazanych zbito po godzinie 20.00. Oprawcy mordowali strzałem w tył głowy. Ciała przywódców „drugiej konspiracji” (nazwa ta odróżnia powojenną konspirację antykomunistyczną od konspiracji z czasów II Wojny Światowej), spakowano do trumien i dzień po egzekucji wywieziono z więzienia w nieznanym kierunku.