
Kartka z kalendarza. 1 maja – Kodeks Napoleona w Księstwie Warszawskim 
Wojna Napoleona z państwami IV koalicji antyfrancuskiej, czyli Prusami, Anglią i Rosją zaowocowała wkroczeniem wojsk francuskich do Prus. Wojska napoleońskie spotkały się z dobrym przyjęciem na terenach wchodzących wcześniej w skład państwa polskiego.
Organizowano wystąpienia wymierzone przeciwko pruskim załogom i w rezultacie tworzono administrację zależną od armii francuskiej. W wyniku zaangażowania Polaków w wystąpienia antypruskie Napoleon postanowił doprowadzić sprawę polską do celu, który wynagrodzi Polakom zaangażowanie i jednocześnie będzie funkcjonować w interesie Francji. Po zwycięstwach nad idącą Prusom z pomocą armią rosyjską przyszedł czas na rozstrzygnięcia.
Księstwo Warszawskie
Na mocy pokoju w Tylży zawartego 7 VII 1807 roku między Napoleonem a carem Aleksandrem I (i dwa dni później z Prusami) podjęto decyzję o powstaniu Księstwa Warszawskiego o powierzchni 104 tysięcy km2 zamieszkałego przez 2,6 mln ludzi. Zależne od Francji państwo składało się z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego.
Do Księstwa nie został włączony Gdańsk, który funkcjonował jako wolne miasto pod protektoratem Saksonii, Prus i Francji z polskim akcentem w postaci załogi wojskowej miasta. W 1809 roku po wojnie z Austrią księstwo rozrosło się o trzeci zabór austriacki. Państwo stanowiło najbardziej wysunięty bastion systemu państw zależnych od Francji. Z tego powodu już od samego początku było zobowiązane do utrzymywania stałej armii w liczbie trzydziestu tysięcy ludzi.
Wprowadzenie Kodeksu Napoleona
Wprowadzenie Kodeksu Napoleona 1 V 1808 roku dokonało prawdziwej zmiany w polskiej tradycji prawodawczej. Kodeks wprowadzał podstawowe zasady ustrojowe będące podwalinami burżuazyjnego systemu społecznego: równość wobec prawa i ochronę własności prywatnej. Wprowadzał wspólne dla wszystkich obywateli sądownictwo państwowe. Kodeks przyniósł do Polski jednolity system przepisów spadkowych. Kodeks znosił świadczenia osobiste, co było dodatkowym ciosem w majątkową pozycję ziemiaństwa, i tak rozczarowanego, zakazem eksportu zboża do Anglii, objętej przez Cesarza blokadą kontynentalną.
Kodeks znosił więc dotychczas potężne różnice stanowe między poszczególnymi grupami społecznymi. Jedną ze zmian, która dotychczas była całkowicie w Polsce nieznana było wprowadzenie cywilnych ślubów i rozwodów, co było bezpośrednim dziedzictwem francuskiej laickiej tradycji prawnej, jaka funkcjonowała w tym kraju po rewolucji. Dla historyków prawa data ta ma przełomowe znaczenie w historii rozwoju polskiego prawodawstwa. Kodeks Napoleona z pewnymi modyfikacjami stał się bowiem fundamentem prawa w Królestwie Polskim, a później miał silne oddziaływanie na system prawny odrodzonej Rzeczypospolitej.