Wasyl Szujski był związany z panującym na Rusi od jej zarania potężnym klanem Rurykowiczów. Jego zaskakująca kariera jest jednak rezultatem nie tyle indywidulanych predyspozycji, choć sam był z pewnością sprawnym politykiem, co kryzysu w jakim znalazło się państwo rosyjskie w ostatnich latach XVI stulecia. Wyniszczająca państwo polityka terroru opriczniny stała się prawdziwym koszmarem. Bezpotomna śmierć Fiodora I (1584-1598) tylko pogłębiła zapaść i rozpoczęła długi okres kryzysu podsycanego przez państwa ościenne, które wyczuły moment, by osłabić Moskwę.
Wejście do gry
Po bezpotomnej śmierci Fiodora I tron moskiewski przypadł jednemu z doradców Iwana IV – Borysowi Godunowowi. Borys panował bardzo rozważnie nie chcąc uwikłać Rosji w niepotrzebne zewnętrzne awantury. Skupiał się na rozbudowie infrastruktury i miast w odległych regionach kraju. Część rodów bojarskich nie uważała jednak, że wybrany car jest lepszy od nich i knuła przeciwko niemu. Sytuację pogorszała także kwestia wielkiego głodu, który wygnał z domów wielu chłopów. Plotka o powrocie cara z domu Iwana IV podgrzewała tylko nastroje wśród zrewoltowanych mas. Wieść o rzekomo cudownie ocalonym synu Iwana IV Dymitrze stała się początkiem całego ciągu kolejnych wydarzeń. Wasyl Szujski wcześniej już mocno zaangażowany w walkę z Godunowem poparł Dymitra Samozwańca. Gdy tylko Samozwaniec zdobył władzę Szujski wycofał swoje poparcie publicznie zarzucając mu oszustwo. Został za to skazany na utratę majątku i udał się na wygnanie by uniknąć utraty życia.
Szujski za Samozwańca
Nastroje antypolskie i antykatolickie z powodzeniem umożliwiły Szujskiemu wzniecenie zamieszek w Moskwie. 27 V 1606 roku Szujski stał na czele rewolty antycarskiej. Po otwarciu bram do moskiewskiego Kremla Dymitra zamordowano, a jego popioły wystrzelono z armaty. Tak zakończyło się panowanie pierwszego Samozwańca. 28 V 1606 roku Duma Bojarska zebrała się by wybrać nowego cara, i pominąć Sobór Ziemski, który był oskarżany przez arystokrację o udział w wyniesieniu Samozwańca do władzy. Dając wyraz swojej frustracji na niższe stany i uznaniu na jakie Wasyl zasłużył za udział w obaleniu fałszywego cara, Duma wybrała go na władcę. 1 VI 1606 roku Wasyl Szujski został koronowany na cara rozpoczął krótki i burzliwy okres swego panowania.
