Ustawa z 10 II 1976 roku wprowadzała do konstytucji PRL o bardzo kontrowersyjnej wymowie. Polska Ludowa stawała się państwem socjalistycznym, a PZPR przewodnią siłą społeczeństwa w budowie socjalizmu. PRL, w myśl nowelizacji, miała umacniać przyjaźń i współpracę ze Związkiem Sowieckim i jego satelitami. Projekt zmian w konstytucji budził protesty w kraju. Nigdy wcześniej w historii PRL nie było tak wielu przejawów jawnego niezadowolenia z proponowanych przez PZPR pomysłów. Do historii przeszedł słynny List, 59 w którym wybitni intelektualiści krytykowali założenia nowelizacji konstytucji PRL. O ewolucji totalitaryzmu w PRL, co ciekawe w okresie dekady Gierka uważanej za czas odwilży w relacjach partia – społeczeństwo, świadczy często przywoływany w literaturze fakt, że w głosowaniu nad poprawkami do dokumentu głosowali na tak niemal wszyscy posłowie PRL-owskiego sejmu. (Jeden wstrzymał się od głosu.) W rocznicę tej nowelizacji warto wspomnieć zapisy konstytucji PRL, która przez lata imitowała konstytucje państw demokratycznych. Petryfikujące totalitarny system władzy zapisy z 10 II 1976 zniknęły z konstytucji dopiero późną jesienią 1989 roku.
Powstanie konstytucji PRL
Zdominowany przez komunistów Sejm, z wyborów 19 I 1947, miał za zadanie stworzyć projekt nowej konstytucji. Konieczność likwidacji opozycji i umocnienia wpływów komunistów spowodowała, że prace przedłużały się i finalnie dopiero w ostatnim roku kadencji udało się sfinalizować projekt, który został przegłosowany w przedłużonej części kadencji Sejmu: 22 VII 1952 roku.
Założenia
W dużej mierze był to dokument oparty na sowieckich rozwiązaniach ustrojowych z konstytucji ZSRS z 1936 roku. Miał on umocnić w Polsce nowy ustrój – socjalizm, ale projekt z 1952 mówił o „demokracji ludowej”. Literalny zapis o ustroju socjalistycznym trafił do konstytucji dopiero 10 II 1976. Ponadto w wersji podstawowej odrzucano ideę trójpodziału władzy kierując się zasadą jej jednolitości. Konstytucja wprowadzała też nieznane wcześniej w polskiej tradycji ustawodawczej zasady społecznej własności środków produkcji i centralizmu demokratycznego. Najwyższym organem władzy państwowej w konstytucji był Sejm wybierany na czteroletnią kadencję. Drugim organem władzy państwowej była Rada Państwa, która pełniła rolę kolegialnej głowy państwa. Składała się z piętnastu członków wybieranych przez Sejm spośród posłów. Na czele Rady stał przewodniczący. Rada mogła, na podobieństwo uprawnień przedwojennego prezydenta, wydawać dekrety jednak nie mogły one dotyczyć budżetu państwa, ani zmian w samej konstytucji. Konstytucja zawierała w sobie zapisy o licznych swobodach obywatelskich, które pozwalały utrzymywać fasadę wolności obywateli w totalitarnym państwie.
