Kartka z kalendarza. 10 maja – Zawieszenie wolności zgromadzeń w Królestwie Kongresowym.
Funkcjonujące po Kongresie Wiedeńskim Królestwo Polskie było namiastką państwowości polskiej połączonej z Imperium Rosyjskim. 10 V 1820 roku doszło do ograniczenia wolności zgromadzeń w Królestwie.
Wpłynęło to na spadek entuzjazmu społeczeństwa do funkcjonowania państwa i wzrostu nastrojów antyrosyjskich. Zabroniono też funkcjonowania masonerii. 10 V warto więc przybliżyć czytelnikom niektóre aspekty administracyjne funkcjonowania Królestwa Polskiego.
Królestwo Polskie
Powstałe po upadku Księstwa Warszawskiego 20 VI 1815 roku Królestwo Polskie posiadało wszystkie atrybuty samodzielnego Państwa: odrębne od Rosji terytorium i granice, organy państwowe i administrację, niezależne sądownictwo i szkolnictwo, system przedstawicielski w postaci Sejmu, własne prawodawstwo, monetę i armię. Co ciekawe, jego mieszkańcy posiadali odrębne od rosyjskiego obywatelstwo i paszporty. Królestwo liczyło 128,5 tysięcy kilometrów kwadratowych. Wyłącznym językiem urzędowym w państwie był język polski, co zmieniło się dopiero w 1867 (zastąpiono go językiem rosyjskim).
Początkowo urzędy w Królestwie mogli sprawować tylko jego obywatele. Chyba najbardziej widocznym zewnętrznym elementem ograniczającym suwerenność „kongresówki” była unia personalna, jaką posiadało z Imperium Rosyjskim. Każdy władca Rosji, car, był więc jednocześnie królem Polski.
Ustrój Królestwa Polskiego
Ustrój tego państwa był wpisany do konstytucji, która była oktrojowana, czyli zależna od woli przekazującej ją władcy. Nad jej opracowaniem czuwał Adam Czartoryski. Z powodu wysokiej pozycji cara Aleksandra w Europie po pokonaniu Napoleona wielu ówczesnych intelektualistów odnosiło się do powstania Królestwa Polskiego bardzo entuzjastycznie.
Entuzjazm ten szybko jednak malał w związku z łamaniem konstytucji przez cara, czego widocznym znakiem był zakaz zgromadzeń i działalności lóż masońskich wprowadzony 10 V 1820 roku. Coraz częstsze łamanie zasad funkcjonowania państwa było jedną z przyczyn wybuchu w 1830 roku Powstania Listopadowego. Powszechnie nienawidzono też żelaznej dyscypliny w armii, jaką zaprowadził z konsekwentną brutalnością brat cara Konstanty ewidentnie dający upust swoim frustracjom.
Epilog
Gdy powstanie wybuchło niewielu rzuciło się do niego z entuzjazmem. Sprawa oporu militarnego wobec polityki Petersburga nabrała dynamiki dopiero, gdy zdano sobie sprawę, że by skutecznie zerwać z Rosją trzeba zrezygnować z rosyjskiej dynastii.
W rezultacie Sejm dokonał detronizacji ostatniego Romanowa na polskim tronie, co nastąpiło 25 I 1831 roku.
