W historii Gruzji nie brak jest tragicznych epizodów. Kraj leżący na wrażliwym pograniczu kultur często bywał obiektem agresji sąsiadów. Od czasów starożytnych państwa gruzińskie miały problem z potężnymi protektorami.
Różne części współczesnej Gruzji rozwijały się przez wieki w związku ich elit z innymi kręgami kulturowymi. Zachodnia część kraju od VI wieku należała do bizantyjskiego kręgu kulturowego natomiast wschodnia część, od czasów achemenidzkich, była związana z Iranem.
Pod koniec XVIII wieku te podziały wcale nie zniknęły. Gdy w latach osiemdziesiątych XVIII wieku wschodnia część kraju poprosiła o wsparcie ze strony Rosji wobec zagrożenia z Turcji i Persji, nic nie zapowiadało nadchodzącej tragedii. Władca wschodniej Gruzji nie spodziewał się też, że Katarzyna II ma nieczyste intencje.
Wschodnia Gruzja pod koniec XVIII wieku
Na podstawie traktatu gieorgijewskiego z 24 VIII 1783 Królestwo Kartlii i Kachetii rządzone przez króla Herakliusza II (imię to obecne w tradycji gruzińskiej od czasów panowania wybitnego cesarza bizantyjskiego Herakliusza 611 – 641) zobowiązywało się do wierności Romanowom w zamian za pomoc militarną.
Maleńka monarchia leżała między Imperium Osmańskim i potężną Persją. Katarzyna II w dokumencie przejmowała kontrolę nad polityką zagraniczną Kartlii. Rosjanie oczekiwali, w zamian za wsparcie militarne, że kolejny władca wschodnich Gruzinów będzie wybierany za ich akceptacją. Już w tym samym roku caryca zdecydowała się wprowadzić do Kartlii ponad cztery tysiące żołnierzy.
Atak Persji
Rosjanie nie chcieli dotrzymać warunków traktatu niejako oczekując dalszego osłabienia Kartlii. W 1787 roku wycofali swoich żołnierzy. Okoliczności tego wydarzania nie są dokładnie znane, ale wpisują się w strategię Katarzyny II prącej do inkorporacji kaukaskiego królestwa do Rosji. W 1795 roku Gruzini musieli stawić czoła Persom. Atak ze wschodu i południa był wynikiem końca wojny domowej w Iranie.
Władze zdobył pierwszy z dynastii Kadżarów Aga Mohammed (1779 – 1797), który starał się zjednoczyć Iran pod swoim berłem i jednocześnie aktywnie działać przeciwko Rosjanom na arenie międzynarodowej. Herakliusz II zbyt późno zwrócił się do Petersburga o pomoc wojskową. Skłócił się też z częścią swoich elit, które nie chciały się stawić na królewskie wezwanie do walki z Persami. 11 IX 1795 szach Aga Mohammed zdobył Tbilisi. Jego armia przez osiem dni plądrowała miasto. Persowie przynieśli też do kraju epidemię dżumy. W przededniu śmierci Katarzyny II Herakliusz rządził zrujnowanym i głodującym państwem zdanym na jej łaskę.
