Kartka z kalendarza. 13 XI 1899 – pierwsze publiczne wykonanie litewskiego hymnu
Pierwsze publiczne wykonanie litewskiego hymnu
W okresie ostatnich lat funkcjonowania Imperium Rosyjskiego w wielu jego europejskich rejonach kolejne ludy zaczynały coraz to intensywniej odczuwać poczucie swojej narodowej odrębności. W rezultacie poszukiwania własnych korzeni rozwijała się też kultura i sztuka lokalnych społeczności. Szczególnie intensywne było to w przypadku narodów dawnej Rzeczpospolitej, które z powodzeniem wracały do swojej dumnej przeszłości. Jednym z aspektów który pozwalał na identyfikację była własna twórczość muzyczna, której szczególnym elementem były pieśni które w przyszłości miały uzyskać status hymnów. Tak było z litewską pieśnią Tautiška giesmė. W związku z rocznicą pierwszego wykonania utworu, i ostatnią, okolicznościową, wizytą głowy litewskiego państwa w naszym kraju, przypominamy kilka faktów o litewskim hymnie narodowym.
1.Litwo, ojczyzno nasza,
ty jesteś ziemią bohaterów.
Z przeszłości twoi synowie
niech czerpią siły
Pieśń napisał w 1898 roku litewski poeta i malarz Vincas Kudrika (1858 – 1899), który opublikował ją na łamach… własnego czasopisma Varpas. Sam autor był znanym tłumaczem licznych zachodnich utworów poetyckich na litewski. Kształcił się w Warszawie a na Litwie prowadził własną praktykę lekarską. Do śmierci redagował Varpas za co był prześladowany przez carskie służby.
2. Niech twoje dzieci idą
tylko drogami prawości.
Niech pracują dla twojego pożytku
i dla dobra ludzi.
Pierwsze wykonanie miało miejsce 13 listopada 1899 roku w Petersburgu. Chór wykonał utwór pod batutą Czesława Sosnowskiego. W Wilnie pieśń po raz pierwszy zagrano dopiero w 1905 roku. Odbyło się to w przeddzień wielkich wydarzeń związanych z reprezentacją tzw. Wielkiego Sejmu w Wilnie, co było skutkiem wielkiej patriotycznej akcji Litwinów przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Po raz pierwszy Litwini wysunęli wobec Petersburga żądania związane z autonomią w ramach Imperium Rosyjskiego.
3. Niech słońce litewskie
rozproszy mroki,
a światło i prawda
Niech kroki nasze wiodą.
Utwór stał się hymnem po 1919 roku, już po zniesieniu monarchii na Litwie i w związku z pracami organizacyjnymi jakie u podstaw litewskiej państwowości podejmował Sejm niepodległej Litwy. Utwór cieszył się wielkim zainteresowaniem i był wielokrotnie wykonywany przy różnych uroczystościach państwowych do czasu sowieckiej aneksji Litwy w 1940 roku. W okresie niemieckiej okupacji Litwy podczas walk na froncie wschodnim pieśń była symbolem walki o zachowanie swojej tożsamości wobec germanizacyjnych posunięć niemieckiej administracji. W powojennym okresie sowieckiej okupacji utwór ten był zakazany. Odzyskał należne mu miejsce dopiero po 1988 roku.
4. Niech miłość Litwy
płonie w naszych sercach.
W imię Litwy
niech kwitnie jedność.
