Kartka z kalendarza. 14 listopada – Rozwiązanie Rady Regencyjnej

Autor: Dr Tomasz Sińczak
Podziel się tym wpisem:

Rada Regencyjna była organem władzy w powstałym u boku państw centralnych Królestwie Polskim. W założeniu miała zastępować króla lub ewentualnego regenta Królestwa Polskiego. Funkcjonowała od 27 X 1917 roku do 14 XI 1918 roku. Przez okres swojego funkcjonowania Rada Regencyjna zdołała rozbudować administrację państwową, szkolnictwo i zalążek polskiej służby zagranicznej. Ponadto wprowadzane przez Radę Regencyjną akty prawne publikowane były w Dzienniku Praw Królestwa Polskiego (późniejszym Dzienniku Ustaw) oraz w Monitorze Polskim. W rocznicę rozwiązania Rady Regencyjnej przypominamy jej skład i czas działania.

Skład Rady

Rada Regencyjna została powołana z inicjatywy cesarza niemieckiego i austriackiego w miejsce dotychczas funkcjonującej w Królestwie Polskim Tymczasowej Rady Stanu. W skład Rady Regencyjnej miały wchodzić osoby budzące jak najmniejsze kontrowersje wśród Polaków. W skład Rady weszli – książę Zdzisław Lubomirski, arcybiskup Aleksander Kakowski i hrabia Józef Ostrowski. Były to w dużej mierze postacie o konserwatywnej orientacji politycznej z ledwie zarysowanymi lekkimi odchyleniami w kierunku liberalnych rozwiązań gospodarczych. Członkowie Rady dość szybko zdali sobie sprawę, że kwestia osadzenia na tronie polskim któregoś z członków domów panujących mocarstw centralnych jest nierealna wobec pogarszającej się sytuacji ich gospodarek i braku możliwości sprawnego organizowania zależnych od nich organizmów państwowych w Europie Środkowej i Wschodniej. Rada brała więc na siebie faktyczną odpowiedzialność za zarządzanie Królestwem. Dodajmy odpowiedzialność również przed niemieckim władzami wojskowymi.

Dzieje Rady

W założeniu Rada miała pełnić funkcje ustawodawcze, a poprzez Radę Ministrów również wykonawcze. Pierwszym premierem rządu przy Radzie Regencyjnej został Jan Kucharzewski. Ustąpił on ze stanowiska protestując przeciwko warunkom niemiecko – rosyjskiego traktatu pokojowego w Brześciu z 3 III 1918 roku.  Sama Rada Regencyjna również protestowała przeciwko postanowieniom porozumienia. Rada borykająca się z wieloma problemami w kraju powoływała rządy, a po ich przedwczesnych dymisjach rządowych prowizoria rządowe, które jednak nie mogły jej specjalnie pomóc. Królestwo zależne było od coraz bardziej słabnących Niemiec. Ostatnim premierem rządu powołanego przez Radę Regencyjną był Józef Świerzyński. Objął stanowisko 23 X 1918 roku. Rada 11 XI przekazała władzę nad wojskiem Józefowi Piłsudskiemu, a trzy dni później uległa rozwiązaniu przekazując swoje pozostałe kompetencje Naczelnemu Wodzowi Wojsk Polskich.  

Skip to content