Kartka z kalendarza. 15 października – Unia grodzieńska

Autor: Dr Tomasz Sińczak
Podziel się tym wpisem:

Przyjmując chrzest Litwa chciała szybko skorzystać z osiągnięć cywilizacji zachodniej z pomocą Polski i szybko rozwijających się struktur polskiego Kościoła. Litwini zdawali sobie sprawę z faktu, że Polska może być znakomitym sojusznikiem w walce przeciwko Państwu Zakonnemu, i wciąż nękającym jej południowo wschodnie granice, plemionom tatarskim. W zacieśnianiu współpracy z Polską widziano także oczywiste korzyści ekonomiczne. Ścisłe związki z Okcydentem pozwalały Litwie na wpięcie się w szlaki handlowe, które umożliwiłyby eksport litewskich towarów przez Polskę na zachód i północ, czyli te kierunki, które blokował Zakon. Nie bez znaczenia był fakt, że bojarzy litewscy mocno interesowali się polskimi przywilejami szlacheckimi. Unia w Grodnie była kolejnym etapem zacieśniania relacji między oboma państwami i kolejnym krokiem w stronę budowy wspólnego państwa po okresie personalnych perturbacji. Perturbacji, które były wynikiem rywalizacji o wpływy między poszczególnymi frakcjami w litewskiej dynastii i wyznaniami chrześcijańskimi ludów zamieszkujących olbrzymie obszary Polski i Litwy.

Bezpośrednie przyczyny powstania dokumentu

W 1430 roku po śmierci księcia Witolda, król Jagiełło wyznaczył na swojego następcę na stanowisku wielkiego księcia swojego brata Świdrygiełłę. Brat jednak zawiódł nadzieje Jagiełły i chciał oderwać Litwę od Polski. Dążył do tego pomimo faktu, że wcześniejsze związki obu państw nie były szczególnie dobrze usystematyzowane. Przy wsparciu polskiego rycerstwa udało się obalić Świdrygiełłę i na władcę Litwy wybrać księcia Zygmunta Kiejstutowicza. Świdrygiełło odszedł, ale poczucie braku równouprawnienia między katolickimi i prawosławnymi mieszkańcami obu państw pozostało.

Postanowienia unii

Zygmunt miał pełnić obowiązki Wielkiego Księcia Litewskiego do czasu swojej śmierci, a następnie przekazać obowiązki Jagielle i jego następcom. W celu zapobieżenia kolejnym personalnym animozjom kolejni Wielcy Książęta Litewscy mieli być wybierani wspólnie przez Polaków i Litwinów. W dokumencie zapisano także cesje terytorialne. Polska miała otrzymać Podole w celu zabezpieczenia jej wschodniej flanki. Na jej rzecz zapisano także część Wołynia. Król w bliskiej przyszłości miał ogłosić przywileje zmierzające do rozciągnięcia przywilejów katolickiej szlachty na rycerstwo prawosławne.

Skip to content