Autor: Dr Tomasz Sińczak

Kartka z kalendarza.15 XII 1575 -Elekcja Stefana Batorego

Podziel się tym wpisem:

Frakcja magnaterii i części litewskiej szlachty związana z Habsburgami z wielkim entuzjazmem działała na rzecz wyboru Maksymiliana II Habsburga na króla Polski. Próba siłowego okrzyknięcia tego kandydata, która została przeprowadzona 12 XII 1575 roku doprowadziła do wzrostu napięcia wśród szlachty. W odpowiedzi na agitację frakcji prohabsburskiej do akcji ruszyli zwolennicy elekcji Stefana Batorego. Ten został okrzyknięty królem 14 XII 1575 roku. Nie kończyło to jednak sporów i waśni między elektorami i sprawę trzeba było doprowadzić do końca.  By definitywnie zakończyć proces elekcji i tym samym uciąć trwające spekulacje związane z trwaniem dwuwładzy w elekcję zaangażował się marszałek sejmu Sienicki, który zaproponował, aby królem ogłosić królewnę Annę Jagiellonkę, a Batorego wytypować na jej małżonka z tytułem królewskim i wszelkimi prerogatywami władzy monarszej. Pomysł marszałka został entuzjastycznie przyjęty przez większość elektorów.

By nie było podejrzeń

Rozentuzjazmowana szlachta chciała przegłosować wybór Anny i Stefana jeszcze przed południem 15 XII by nie odpuścić przeciwnikom i podtrzymać swoją decyzję z 14 XII, ale arystokracja wspierająca Batorego nie chciała dawać Habsburgom amunicji w postaci potknięć proceduralnych. Dlatego Zamoyski i wspierający go marszałek zdecydowali się na ponowne głosowanie z zachowaniem wszystkich zasad, które zostały wypracowane w 1573 roku, w tym na zachowanie procedury głosowania w ramach elektorów z poszczególnych województw, co nie pozostawiło żadnych wątpliwości, co do legalności wyboru nowego monarchy.

Ogłoszenie wyniku

Wyniki elekcji zostały ogłoszone na warszawskim rynku 15 XII. W oficjalnym akcie elekcji była informacja o zwołaniu zjazdu pospolitego ruszenia szlachty z całego królestwa do Jędrzejowa w celu obrony wolności naruszonych przez gwałtowny i niezgodny z prawem wybór Maksymiliana. Było to nie na rękę części szlachty polskiej i litewskiej. Zwłaszcza tej związanej z protestantyzmem, a w szczególności tej, która była wyznania ariańskiego. Batory był znany z dość zdecydowanej polityki antyprotestanckiej, którą prowadził w Siedmiogrodzie. (W 1569 roku wygnał ze swego księstwa arian.)

Skip to content