Autor: dr Tomasz Sińczak

Kartka z kalendarza. 17 VII 1941 – Utworzenie Generalnego Okręgu Białorusi

Podziel się tym wpisem:

Wraz z uderzeniem III Rzeszy i jej sojuszników na Sowiety zostały rozbudzone nadzieje wielu narodów, które dotychczas wchodziły w skład Związku Sowieckiego. Poszczególne nacje liczyły na to, że Wehrmacht przyniesie im nie tylko upragniony koniec komunizmu, ale też pozwoli zmaterializować nadzieje na własne państwo. Berlin patrzył jednak na wiele swoich poczynań przez pryzmat rasistowskiej ideologii, która między innymi wskazywała na podrzędną w stosunku do ludów Germańskich pozycję Słowian i innych etnosów innego niż germańskie pochodzenia. Ponadto Hitler marzył o przestrzeni życiowej dla Niemców, która miała być zagwarantowana przez podbój i kolonizację ziem europejskiej części Związku Sowieckiego. Pewny swego, po szybkich sukcesach początkowej fazy operacji Barbarossa, nie chciał słyszeć o nowych państwach we wschodniej Europie. Polityka ustępstw wobec kolejnych narodów na wschodzie była więc raczej zasługą poszczególnych urzędników nazistowskiej administracji na tych obszarach, a później coraz to wyraźniejszymi stratami Wehrmachtu. Generalny Okręg Białorusi był formą administracyjnego uporządkowania spraw białoruskich jaką podjęła III Rzesza. 
Niedoszły Gauleiter Moskwy 

Wraz z szybkimi sukcesami na froncie Niemcy stanęli przed wyzwaniem: w jaki sposób zagospodarować Białoruś.? Zadanie zarządzania Białorusią spadło na Wilhelma Kube – wieloletniego działacza NSDAP i polityka doświadczonego w pracy administracyjnej. Kube był wcześniej typowany przez Hitlera na Gauleitera Moskwy, ale wobec fiaska operacji „Tajfun” plany te miały ulec przełożeniu na najbliższy możliwy termin. Stolicą władz administracyjnych powołanego 17 VII 1941 Generalnego Okręgu Białorusi był Mińsk. GOB podlegał pod Generalny Komisariat Rzeszy Wschód wraz z terytoriami dawnych państw bałtyckich. 

Kraj swojego Gauleitera 

Kube ze względu na dobre kontakty z Hitlerem nie musiał ściśle przestrzegać wielu kompletnie irracjonalnych pomysłów jakie na wschodzie starał się realizować Himmler. Szybko przystąpił do realizacji własnej polityki narodowościowej. Chciał pozyskać Białorusinów widząc w ich ruchu narodowym bezpieczną ostoję przed powrotem systemu komunistycznego. Jego deklaracje i polityka oświatowa nie szły jednak w parze z okrucieństwami popełnianymi przez Wehrmacht i SS na prowincji. Kube nie zawsze dobrze obsadzał też stanowiska na niższych szczeblach administracji. Sympatia jaką, bynajmniej deklaratywnie, darzył Słowian nie uszła uwadze innych partyjnych kolegów, którzy byli zainteresowani jego stanowiskiem.

Skip to content