Walka o twierdzę Smoleńsk była jednym z głównych motywów zmagań polsko-rosyjskich w pierwszej połowie XVII wieku. Brama Smoleńska umożliwia swobodny przepływ towarów i wojsk z zachodu na wschód. Kontrola nad jej kluczowym punktem była dla obu stron sporu kluczowa. Bez kontroli nad Smoleńskiem trudno było myśleć nad skutecznym szachowaniem Moskwy. Zdawali sobie z tego sprawę Rosjanie i dążyli do jego odzyskania. Oblężenie Smoleńska między 18 X 1632 roku a 4 X 1633 było nieudaną próbą wyrwania twierdzy z rąk Rzeczpospolitej.
Smoleńsk w okresie Dymitriad
W październiku 1610 roku w atmosferze tryumfu wojska polskie wkroczyły na moskiewski Kreml. W Rosji kwestia wyboru na cara kandydata z Warszawy wciąż była otwarta. Od roku Smoleńsk był oblegany przez wojska polskie. Wiosną 1611 roku opór obrońców Smoleńska wyraźnie osłabł. Dowodzący wojskami polskimi Sapieha zdecydował się na szturm. 13 czerwca 1611 roku po krwawej bitwie miasto zostało zdobyte. Smoleńsk po rozejmie w Dywilnie z 11 grudnia 1618 roku znalazł się w granicach Rzeczpospolitej.
Wojna 1632 – 1634
Wojska moskiewskie obległy Smoleńsk chcąc oderwać go od Rzeczpospolitej. Oblężeniem polskiej twierdzy dowodził Michał Szein. Jego osoba została wybrana na dowodzącego oblężeniem nieprzypadkowo. To właśnie Szein dowodził obroną Smoleńska przed Polakami prawie dwadzieścia lat wcześniej (1609 – 1611). Rosjanie zgromadzili potężną armię liczącą ponad sześćdziesiąt tysięcy ludzi. Zbierali także potężne działa. Do transportu niektórych z nich konieczne było angażowanie kilkunastu koni. Rosjanie bardzo powoli rozwijali kolejne umocnienia mające na celu zdobycie bronionej przez Polaków twierdzy ze względu na trudny – podmokły teren. Szein podzielił też swoje wojska. Przy sobie pozostawił wiele najemnych kontyngentów zachodnioeuropejskich, które miały doświadczenie w prawdzeniu działań oblężniczych. Wiosną 1633 roku udało im się zbudować potężne nasypy z których ostrzeliwali mury i znajdujących się na nich obrońców. Resztę puścił przodem by uniemożliwiała nadejście pomocy. Polacy mimo już twierdza posiadała niedużą załogę odpierali ataki Rosjan dzięki potężnej artylerii zgromadzonej w mieście. Siły obrońców mogły korzystać ze stu siedemdziesięciu armat! W odsiecz obrońcom nadeszły wojska królewskie dowodzone osobiście przez Władysława IV. Władca odblokował miasto i z impetem przejmował kolejne pozycje Rosjan. Obóz Szeina pełen magazynów z bronią stał się celem polskiej artylerii. W wyniku ostrzału w obozie Rosjan wybuchały pożary. Obóz był także wstrząsany przez eksplozje magazynów z bronią i amunicją co skłoniło Rosjan do kapitulacji.
Finał
Definitywnie wojna zakończyła się pokojem w Polanowie. Pokój podtrzymywał zdobycze terytorialne Rzeczpospolitej z rozejmu w Dywilnie i był korzystny dla strony polskiej. Litwa otrzymała województwo smoleńskie, a Korona województwo czernichowskie. Za cenę dwudziestu tysięcy rubli król Władysław IV rezygnował ze swoich pretensji do tytułu cara moskiewskiego, co kończyło kwestię polskich pretensji do tronu carów. Car Michał natomiast zobowiązywał się do rezygnacji z roszczeń w stosunku do Inflant, Estonii, Kurlandii i Semigalii, oznaczało już na dłuższy czas Rosja rezygnuje ze swoich bałtyckich aspiracji.
