Autor: Dr Tomasz Sińczak

Kartka z kalendarza. 19 III 1944 – Niemiecka okupacja Węgier

Podziel się tym wpisem:

Wraz z dynamicznie zmieniającą się sytuacją na Wschodzie, i szybkimi postępami armii sowieckich, w Budapeszcie coraz więcej osób myślało o konieczności porozumienia z państwami alianckimi. Wywiad III Rzeszy zdawał sobie sprawę z kontaktów Węgrów z dyplomatami państw zachodnich. W związku z powyższym już jesienią 1943 roku w Berlinie rozważano możliwość okupacji Węgier przez Wehrmacht. Taki scenariusz pozwalał na zachowanie kontroli nad Węgrami, ale co również było dla Niemców istotne, także na zabezpieczenie całego frontu na Bałkanach. Operacja zajęcia terytorium niepewnych sojuszników otrzymała kryptonim Margarethe. Plany operacyjne były gotowe już w lutym 1944 roku. Niemcy liczyli się z możliwością jakiejś formy wsparcia aliantów dla Węgrów w razie gdyby ich armia stawiła opór Rzeszy.

            18 marca 1944 roku do Klessheim Niemcy zaprosili Horthyego. Regent Węgier nie chciał jednak ulec Hitlerowi i odmówił podpisania dokumentu, który sugerował jakoby Wehrmacht miał przebywać na terytorium Węgier na jego prośbę i za jego aprobatą. Regent nie chciał też podać się do dymisji i chciał podjąć się misji powołania nowego węgierskiego rządu, który zakończy próby porozumienia z aliantami i będzie aktywnie realizował niemieckie interesy, co można rozumieć, jako chęć kontynuowania wojny po stronie III Rzeszy. Hitler odgrażał się Horthyemu, że w razie konieczności, do akcji na Węgrzech przystąpią armie Słowacji i Rumuni.

            Okupacja niemiecka zaczęła się 19 marca 1944 roku. Niemcy wkroczyły na Węgry z trzech stron: od strony Austrii, Słowacji i Bałkanów. Armia węgierska poza incydentami nie stawiała oporu. O przyjmowanie Niemców, jako wojsk sojuszniczych apelował szef sztabu armii węgierskiej. Władzę nad krajem przejął Edmund Veesenmayer SS Standartenführer, jako poseł Rzeszy w Królestwie. Pełnej kontroli niemieckich organów bezpieczeństwa został poddany cały węgierski aparat państwa, który musiał nie tylko skrupulatnie wykonywać polecenia Niemców, ale też zwiększyć zaangażowanie militarne w walkach przeciwko Sowietom.

            Na Węgrzech rozpoczęły się rządy strachu, który rósł wśród mieszkańców wraz z kolejnymi aresztowaniami. W pierwszej kolejności dotknęły one członków lewicowych partii politycznych i Żydów na eksponowanych stanowiskach administracji. Gestapo poszukiwało też ludzi, którzy chcieli zbliżenia z aliantami. Początek okupacji Węgier przez Wehrmacht był ponurą zapowiedzią losu wszystkich węgierskich Żydów i tragedią dla mieszkających w tym kraju od jesieni 1939 roku polskich uchodźców.

Skip to content