Kartka z kalendarza. 19 lipca – bitwa pod Apameą

Panowanie Bazylego II, zwanego też Bułgarobójcą, było okresem kiedy Cesarstwo Bizantyjskie intensywnie eksplorowało swoje zasoby, by umocnić pozycję w regionie Bałkanów i Bliskiego Wschodu. Jednak nie było to zadanie proste.

Egipska dynastia Fatymidów zadała wojskom cesarskim dotkliwą klęskę i zagroziła zajęciem samej Antiochii – tradycyjnie najpotężniejszego miasta rzymskiej Syrii. Wojska cesarskie wpadły w zasadzkę i klęska lokalnego wodza armii zszokowały Bizantyjczyków. Cesarz postanowił szybko interweniować.

Bułgarskie sukcesy Bazylego

Zanim klęska spadła na cesarskie wojska armia Bizancjum odnosiła wiele sukcesów – szczególnie na bałkańskim tatrze działań wojennych. Nawet gdy armia Bazylego przemieszczała się na północ od Tesaloniki jeden z lokalnych bułgarskich zarządców imieniem Dobromir poddał Bazylemu swoje miasto.

Takie zachowania bułgarskich dowódców były rezultatem ugodowej polityki Bazylego II, który jeśli otrzymywał dostęp do twierdzy pozwalał odejść tym Bułgarom, którzy chcieli przejść na stronę cara Samuela. W tym samym czasie, kiedy wojska cesarskie zdobywały kolejne pozycje w wojnie z Bułgarią na Bliskim Wschodzie doszło do komplikacji.

Północna Syria

System obrony na Bliskim Wschodzie był zaburzony z powodu przywłaszczania sobie ziemi w pasie przygranicznym przez lokalnych możnowładców. Cesarz odniósł wrażenie, że spora część poddanych przy granicy służy raczej okolicznym możnowładcom niż państwu lub cesarzowi. W związku z tym zażądał potwierdzenia praw własności do ziemi. Od 1 stycznia 996 roku państwo oczekiwało, że posiadacze ziemscy dostarczą wymaganą dokumentację.

Ponadto Bazyli II wyraźnie zabraniał przepisywania ziemi na rzecz kościoła jako daru. Poprzedni właściciele ziemscy mieli zaś prawo do ubiegania się o zwrot swoich majątków. W rezultacie wiele z lokalnych arystokratycznych domów straciło swoje posiadłość, co umocniło pozycję państwa w tym niebezpiecznym regionie.

Cesarstwo by podtrzymać prestiż i zarazem skutecznie odstraszać armie muzułmańskie atakowało z terenów pasa przygranicznego ziemie zajęte przez Arabów. W dużej mierze ataki te kończyły się lokalnymi sukcesami.

Zasadzka Arabów

19 lipca 998 roku Arabowie przygotowali zasadzkę na siły Damiana Dalassenosa. Liczebność wojska duxa wojsk cesarskich nie jest znana. Natomiast armia muzułmańska liczyła około jedenastu tysięcy żołnierzy w tym prawie tysiąc znakomitych piechurów armii Fatymidów.

Zaskoczenie atakiem , że armia cesarska straciła ponad sześć tysięcy żołnierzy na placu boju i dwa tysiące wziętych do niewoli. Sam Dalassenos został przebity włócznią, a jego śmierć owacyjnie przyjęta przez wojska Fatymidów okrzykiem obwieszczającym śmierć wroga Allaha spowodowała załamanie szyku wojsk bizantyjskich i ucieczkę ocalałych z pola walki. Klska duxa Damiana sprawiła, że cesarz opuścił bałkański teatr działań wojennych i wyruszył przeciwko muzułmanom.

Fot. Bernard Gagnon, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons