Kartka z kalendarza. 2 października – Wojsko Polskie zajmuje Zaolzie

Autor: Dr Tomasz Sińczak
Podziel się tym wpisem:

W cieniu niemieckich roszczeń wobec Czechosłowacji wciąż tlił się od dawna nieuregulowany konflikt polsko – czeski. W 1920 roku, gdy Polska zmagała się z wojskami sowieckimi, mocarstwa zachodnie poprzez Radę Ambasadorów zdecydowały o podziale spornego Śląska Cieszyńskiego bez przeprowadzania referendum. Uwzględniono głównie oczekiwania Pragi przyznając Czechosłowacji Zaolzie bez zaprzątania sobie głowy podziałem terytoriów za pomocą kryteriów etnicznych.

W Polsce decyzja, że Zaolzie będzie w rękach południowego sąsiada została fatalnie przyjęta nie tylko ze względu na fakt iż odebrano ją jako cios wobec zmagań z bolszewikami, ale również z powodu poczucia pogwałcenia zasady plebiscytowej.

Już w listopadzie 1918 roku mieszkający na Śląsku Cieszyńskim Polacy i Czesi porozumieli się co do podziału tego terenu z wykorzystaniem kryterium etnicznego. Definitywny podział Śląska miał nastąpić dzięki porozumieniu rządów Polski i Czechosłowacji. Do takowego jednak nie doszło.

Zamiast porozumienia doszło za to do wojny nazywanej przez Czechów „wojna siedmiodniową”. Wybuchła ona pod koniec stycznia 1919 roku. Czechom zależało na zajęciu całego Śląska Cieszyńskiego, bo było to terytorium silnie uprzemysłowione. Ponadto przez obszar przechodziła duża część kolei koszycko – bogumińskiej.

Gdy kolej ta powstawała w całości znajdowała się na terenie monarchii Habsburgów. Czeska ofensywa z 23 I 1919 roku przyniosła im sukces. Czesi atakowali z pomocą pociągu pancernego. Zostali powstrzymani przez polską artylerię w rejonie Skoczowa. Mimo tego Czesi odepchnęli wojska polskie do linii Wisły. Walki wstrzymano dzięki interwencji mocarstw, które rok później rozstrzygnęły spór na korzyść Czechów.

W cieniu Rzeszy

Polskie roszczenia w stosunku do Zaolzia zostały przedstawione Pradze 30 IX 1938, a więc dzień po zakończeniu rozmów w Monachium. Zostały przyjęte i Wojsko Polskie wkroczyło na Zaolzie 2 X.

Kolejne obszary zajmowano etapami do 11 X. Do Polski przyłączono obszary o powierzchni ponad dziewięciuset kilometrów kwadratowych zamieszkały przez ponad dwieście tysięcy mieszkańców z czego dwieście tysięcy stanowiła ludność polska, dziesięć tysięcy ludność czeska i osiem tysięcy niemiecka. Zaolzie zostało przyłączone przez jednostki dowodzone przez gen. Władysława Bortnowskiego.

Wojsko Polskie było owacyjnie witane przez miejscowych Polaków. Decyzję o zajęciu Zaolzia dobrze przyjmowano również w kraju, ale dla międzynarodowej opinii publicznej polskie roszczenia i akcja przyłączenia spornego terytorium zostały negatywnie ocenione jako włączanie się polski w politykę niszczenia ładu wersalskiego prowadzoną przez władze III Rzeszy. Administracyjnie Zaolzie weszło w skład Województwa Śląskiego.

Skip to content