
Kartka z kalendarza. 2 września – bitwa pod Akcjum
Bitwa pod Akcjum stała się mitem założycielskim Cesarstwa Rzymskiego. Wojsko Oktawiana pokonało połączone siły Marka Antoniusza i królowej Egiptu Kleopatry. Ostatnia wojna domowa między republikanami a cezarianami była też okazją do awansu społecznego wielu weteranów, którzy w latach 41 – 31 otrzymali nadania ziemskie.
W tle zmitologizowanego starcia elit doszło do rewolucji społecznej. Jej beneficjentem politycznym był Oktawian, który zmienił system funkcjonowania imperium znad Tybru. Od czasu zwycięstwa pod Akcjum droga do jednowładztwa stała przed nim otworem.
Przed bitwą
Tryumwirowie po raz ostatni dokonali wspólnej akcji w walce z Pompejuszem. Jego flota skutecznie blokowała Italię. Oktawian jednak nie dopuszczał do siebie myśli, że w zachodniej części Morza Śródziemnego miałby się dzielić władzą z Lepidusem, którego starał się całkowicie zmarginalizować i przejąć wierne mu jeszcze oddziały. Gdy mu się to udało jedynym jego konkurentem był poczynający sobie na Wschodzie dość odważnie, choć niezbyt skutecznie, Marek Antoniusz.
Skutecznie zniechęcał lud Italii do Marka tłumacząc mieszkańcom zachodniej części imperium, że związek Antoniusza z Kleopatrą jest zdradą rzymskich ideałów. Wszystkie działania Oktawiana zmierzały do zaprezentowania się jako właściwego dziedzica Cezara, który dba o porządek publiczny i ład. Oktawian wskazywał w swoich wystąpieniach, że jego władza gwarantuje mieszkańcom pokój i bezpieczeństwo.
W 32 roku przed Chrystusem Oktawian wypowiedział wojnę Kleopatrze faktycznie zdając sobie sprawę, że idzie na wojnę z Markiem. Wcześniejsze otwarcie testamentu Marka miało na celu wskazanie złych intencji Antoniusza. Gdy okazało się, że w testamencie chciał przekazać we władanie cześć prowincji wschodnich swoim potomkom ze związku z królową Oktawian uzyskał uprawniony gniew ludu.
Rozprawa z Antoniuszem
Armia Oktawiana liczyła według autorów antycznych ponad czterysta okrętów podczas gdy wojska Antoniusza i Kleopatry miała ich około dwustu. Oktawian był słabszy na lądzie, obawiał się liczebnie silniejszej armii Antoniusza.
Siły Marka były jednak rozrzucone po rozległych wschodnich prowincjach. Do bitwy doszło 2 IX 31 r. przed Chrystusem pod Akcjum. Okrętów Oktawiana było więcej, choć były mniejsze i słabsze od jednostek Marka: cięższych i mniej zwrotnych. Oktawian zastosował więc strategię polegającą na okrążeniu okrętów Marka w kilka jednostek i ostrzeliwania ich ze wszystkich stron.
Mimo iż flota Oktawiana była bardzo liczna, nie wytrzymała naporu sił Marka i bardzo silnie uzbrojonych okrętów Kleopatry. Jednak ku zaskoczeniu sił Oktawiana jednostki Marka po przedarciu się przez linie Oktawiana ruszyły w kierunku Egiptu. Rejterada wodza zniechęciła do dalszego oporu pozostałe siły Marka, które stopniowo poddawały się Oktawianowi. Przyszły cesarz musiał ścigać rywali do samego Egiptu.