Kartka z kalendarza. 20 II 1943 – Bitwa o Charków (Część I. Początek)

Po katastrofie stalingradzkiej państwa Osi znalazły się w wyjątkowo niekorzystnym położeniu na froncie wschodnim. Wydawało się, że nie będzie można szybko „załatać” rozerwanego frontu. Przeprowadzona z wielkim kunsztem taktycznym kontrofensywa niemiecka, którą dowodził Erich von Manstein doprowadziła do wielkich strat po stronie sowieckiej i uniemożliwiła Sowietom kolejne operacje ofensywne w tym rejonie, aż do lipca 1943 roku. Niemcy zniszczyli ponad pięćdziesiąt dywizji sowieckich wykorzystując zalety, jakie posiadały nowe niemieckie czołgi Tygrys i przewagę w powietrzu.

PzKpfw VI Tiger

            Powstanie tego czołgu wynikało z niemieckich doświadczeń na froncie zachodnim wiosną, 1940 kiedy to okazało się, że czołgi ciężkie typów S35 i Char B1 stanowiły duże zagrożenie dla wielu rodzajów niemieckiego sprzętu pancernego. Dodatkowo Niemcy przeżyli szok, gdy po inwazji na Związek Sowiecki zorientowali się, że opancerzenie i siła ognia sowieckich modeli T-34 i KW-1 znacznie przewyższa możliwości niemieckich czołgów. Tygrysy Produkcja „Tygrysów” zaczęła się w sierpniu 1942 roku. Te ważące blisko sześćdziesiąt ton kolosy wyposażone w armatę kalibru osiemdziesięciu ośmiu milimetrów zadawały Sowietom ciężkie straty.

Początek ofensywy

            Armia Czerwona była wyczerpana forsownym marszem na zachód po odepchnięciu jednostek niemieckiej Grupy Armii „Don”. Sowieci chcieli uchwycić przyczółki na Dnieprze w okolicy Dniepropietrowska. W celach propagandowych Kremlowi zależało na jak najszybszym ogłoszeniu restytucji prac władz Ukraińskiej SRR w tymczasowej stolicy, jaką miał być Charków. Stalin oczekiwał, że spowoduje to szybki spadek zainteresowania Ukraińców walką po stronie wojsk Osi.  Nie udało się jednak pogłębić szczelin w niemieckiej obronie nad rzeką. Armia Czerwona miała rozciągnięte linie zaopatrzeniowe: na odcinku prawie ośmiuset kilometrów zrobiła postępy między sto pięćdziesiąt a trzysta kilometrów. Niemcy szybko zaczęli uzupełniać swoje dywizje na południowym odcinku frontu i przygotowali się do kontruderzenia. 18 i 19 lutego 1943 sowieckie lotnictwo zaobserwowało ruchu niemieckich wojsk, ale nie rozpoznało ich, jako początku kontrofensywy, a tylko, jako działania zabezpieczające linię frontu. Niemcy mogli też skorzystać z przewagi w powietrzu, ponieważ większość sowieckich maszyn byłą uziemiona z powodu uszkodzeń i awarii. 19 lutego pod Krasnoarmiejskiem Niemcy rozpoczęli okrążanie najbardziej wysuniętych jednostek sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego. 20 lutego niemiecka dywizja pancerna „Grossdeutschland” powstrzymała siły sowieckie w rejonie Krasnogradu. 21 lutego Armia Czerwona mimo olbrzymich braków w sprzęcie pancernym starała się kontynuować operacje zaczepne, ale dla wielu jej jednostek było już byt późno na odwrót…