Ciekawy polityk i znakomity prawnik doktor Bolesław Czuchajowski, objął urząd prezydenta Krakowa kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej. Jego życie jest jednym z wielu tragicznie przerwanych przez koszmar wojny biogramów przedstawicieli polskiej inteligencji. Warto przybliżyć jego sylwetkę.
Młodość
Bolesław Czuchajowski przyszedł na świat 23 VII 1896 roku we Lwowie. Uczył się w rzeszowskim gimnazjum. Odbył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie obronił swój doktorat. Ponadto kształcił się też w zakresie nauk politycznych i ekonomicznych. Był aktywnym członkiem Związku Walki Czynnej, czyli założonej przez działaczy PPS w 1908 roku we Lwowie tajnej organizacji wojskowej. Związek w założeniu miał szkolić przyszłe kadry do walki o wolną Polskę jako organizacja funkcjonująca ponad podziałami politycznymi.
Po wybuchu I wojny światowej Czuchajowski wstąpił do Legionów Polskich, gdzie służył w 1 kompanii II baonu 1 pułku piechoty. Podczas służby otrzymywał przydziały również do innych jednostek w obrębie Legionów. Był ranny w bitwie pod Jastkowem – krwawym starciu z wycofującymi się z Królestwa Polskiego Rosjanami, które stoczyli na przełomie lipca i sierpnia 1915 roku żołnierze Legionów. Mimo znacznych strat wynikających z silnego ognia Rosjan Polakom udało się odnieść zwycięstwo. Od października 1918 roku późniejszy prezydent Krakowa pełnił obowiązki komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej w Rzeszowie.
W Niepodległej
Podobnie jak wielu innych Polaków swojego pokolenia, pracę w służbie odrodzonego kraju traktował jak misję. Pracował jako sędzia. Wykonywał swoje obowiązki we Lwowie i w Nowym Targu. Od 1929 roku pełnił obowiązki wiceprezesa Sądu Okręgowego w Krakowie. Udzielał się Towarzystwie Szkoły Ludowej – organizacji oświatowej działającej na obszarach dawnej Galicji. Razem z innymi członkami TSW organizował szkoły i biblioteki. Był w aktywnym krakowskim samorządowcem.
Od 1935 roku pracował jako notariusz. Od 21 IV 1939 na polecenie ministra spraw wewnętrznych pełnił obowiązki prezydenta Krakowa. W mieście tym przebywał do 3 IX 1939 roku, kiedy to instytucje miejskie rozpoczęły ewakuację do Brzeżan. Nie została ona sfinalizowana na skutek inwazji sowieckiej 17 IX.
Auschwitz
W listopadzie po powrocie do Krakowa spotkał się niemieckim komisarzem miasta Ernstem Zörnerem. Rozliczył się ze swojej działalności na rzecz miasta i funduszy zabranych na czas ewakuacji. Po krótkim aresztowaniu zwolniony.
W okupowanym Krakowie, stolicy Generalnego Gubernatorstwa, wrócił do pracy notariusza. W maju 1941 roku ponownie został aresztowany i skierowany do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie został rozstrzelany 3 VII 1941 roku w zbiorowej egzekucji.
Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
