W połowie IX wieku po Chrystusie Cesarstwo odzyskało dawny blask. Napór obcych na granice, zarówno na Bałkanach, jak i na Bliskim Wschodzie spotykał się z ostrymi odpowiedziami Bizantyjczyków. Państwo weszło w okres odbudowywania swoich wpływów.
Sile militarnej szła w sukurs siła kultury, która skutecznie zmieniała wyobrażenia poddanych imperatorów o życiu doczesnym i wiecznym. Zakończył się burzliwy okres ikonoklazmu. Wyprawa na Egipt w 853 roku była wyraźnym sygnałem zmiany układu sił we wschodniej części Morza Śródziemnego.
Restytucja kultu obrazów
Gdy umarł cesarz Teofil (829 – 842) przywrócono w imperium kult obrazów. Stało się to z inicjatywy kobiety – regentki, cesarzowej wdowy Teodory, która sprawowała władzę w imieniu małoletniego syna cesarza Michała III (842 – 867). Imperatorowa prawdopodobnie współrządziła z najstarszą z sióstr Teofila – Teklą. Teodora i jej współpracownicy doprowadzili do zwołania słynnego synodu w 843 roku.
Podczas jego obrad oficjalnie ogłoszono restaurację kultu obrazów. Nastąpił koniec ikonoklazmu. Warto wiedzieć, że na pamiątkę tego wydarzania w każdą pierwszą niedzielę Wielkiego Postu Kościół grecki obchodzi Święto Ortodoksji. Restauracja kultu obrazów byłą paliwem jednoczącym poddanych imperium.
Walka z Arabami
W rok po powrocie do kultu obrazów wojska cesarskie zaatakowały Kretę i odzyskały wyspę z rąk arabskich dla imperium. Był to jednak sukces efemeryczny. Wyspa znajdowała się w bizantyjskich rękach tylko kilka miesięcy. Krótko po tym zwycięstwie wojsko arabskie zadało armii cesarskiej potężny cios w bitwie u ujścia Mauropotamu do Bosforu.
Na skutek problemów wewnętrznych w 845 roku Arabowie zaprzestali ataków. Doszło do wymiany jeńców nad rzeką Lamos. Po 846 roku na Bałkanach pojawił się problem buntów plemion słowiańskich. Spora część Słowian z półwyspu Peloponez odmawiała płacenia podatków. Byli to potomkowie tych Słowian, którzy przebili się przez limes na Dunaju na przełomie VI i VII stulecia. Doszło do ich pacyfikacji.
Uderzenie na Egipt
Cesarstwo wróciło do spraw arabskich na początku lat pięćdziesiątych. Przy czym to armia cesarska wykazywała się inicjatywą. Flota cesarska zaatakowała Egipt. Ta dawna prowincja cesarska znajdowała się w rękach arabskich. Egipt był przez wieki spichlerzem dla Konstantynopola. W VII wieku Bizantyjczycy tracili jednak nad nim kontrolę. Najpierw w latach 619 – 629 bogata prowincja została podbita przez irańskich Sasanidów, a później w latach 641 – 642 definitywnie utracona na rzez Arabów.
Cesarstwo podjęło próbę odbicia Egiptu, uderzając na Aleksandrię w 645 roku, ale poniosło klęskę. W 853 roku armia Cesarstwa nie miała na celu odbicia Egiptu, chodziło tylko o zniszczenie wybrzeży tak, by Arabowie na Krecie utracili wsparcie z północnej Afryki. 22 maja wojska cesarskie zdobyły i spaliły twierdzę Damiettę. Arabowie we wschodniej części Morza Śródziemnego poczuli się zagrożeni. W muzułmańskim Egipcie zaczęto rozbudowywać flotę. W przyszłości stanie się to zapowiedzią poważnych problemów Bizancjum.
