Kartka z Kalendarza. 22 października – Wybory do Zgromadzeń Ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi

Autor: Dr Tomasz Sińczak
Podziel się tym wpisem:

Po inwazji na Polskę 17 IX 1939 roku Związek Sowiecki okupował olbrzymie połacie dawnego polskiego terytorium. 28 IX 1939 w zawartym między Sowietami i Niemcami traktacie granicznym pisano o Polsce już jako o „byłym Państwie Polskim”. Linia rozdzielająca tereny okupowane przez Niemcy i Sowietów miała być linią ostateczną. Niemcy w duchu dbania o dobrosąsiedzkie relacje zobowiązali się nawet do pomocy w przesiedleniu na tereny podległe Sowietom tych Białorusinów i Ukraińców, którzy znaleźli się na terenach opanowanych przez Wehrmacht. Przed komunistami stało teraz zadanie polegające na podjęciu próby legitymizacji aneksji polskich terenów wschodnich w skład Związku Sowieckiego. W tym celu miały zostać przeprowadzone wybory, które miały „definitywnie” przedstawić światowej opinii publicznej wolę, „tłamszonych” wcześniej przez Polaków, Białorusinów i Ukraińców.

Zarządy Tymczasowe

Zadaniem Zarządów Tymczasowych na zajętych przez Sowietów terenach było zorganizowanie wyborów do tego co w demokracji nazwalibyśmy organami przedstawicielskim tych obszarów. Poszczególne Zarządy Tymczasowe przygotowywały też polityczny grunt pod „wybory”. W Lwowskim Zarządzie Tymczasowym już 5 X 1939 powstał komunikat w którym przyszli wyborcy mogli przeczytać o rozpadzie sztucznie utworzonego państwa polskiego i decydującym wkładzie Armii Czerwonej w rozbiciu tej opartej na ucisku konstrukcji. Wybory miały odbyć się jak najszybciej, aby Kreml mógł ogłosić propagandowy sukces. Na Białorusi aktyw partyjny miał okazję zapoznać się ze szczegółami decyzji Kremla 4 października. Dla lokalnej struktury stało się jasne, że brak zaangażowania może oznaczać tragiczne konsekwencje.

Wybory

Oficjalna kampania wyborcza na Zachodniej Białorusi i na Zachodniej Ukrainie rozpoczęła się 7 X 1939. Promowano hasła dotyczące upaństwowienia ziemi i zakładów produkcyjnych. Kandydaci promowani przez Sowietów mieli uzyskać jak najlepsze wyniki. Prowadzono działania zachęcające do wzięcia udziału w głosowaniu. W wyborach do Ludowego Zgromadzenia Ukrainy Zachodniej wzięło udział ponad 92% uprawnionych do głosowania. Równie dobry wynik został wypracowany przez wyborców na Zachodniej Białorusi. 27 X 1939 roku nowo wybrane Zgromadzenie poprosiło Radę Najwyższą Związku Sowieckiego o możliwość przyłączenia do Ukraińskiej SRR. Rada wyraziła zgodę 1 XI i już dwa tygodnie później przyjęło Zachodnią Ukrainę do USRR. W sprawie wniosku dotyczącego Zachodniej Białorusi Rada Najwyższa wyraziła zgodę 2 XI. Wszyscy obywatele obu „zachodnich części” Republik Białoruskiej i Ukraińskiej uzyskali obywatelstwo sowieckie 29 XI 1939.  

Skip to content