W historii Cesarstwa Rzymskiego na zachodzie nie brak jest postaci, które miały aspiracje do podjęcia prób reform państwa. Nie zawsze mogły jednak zrealizować te aspiracje na skutek obiektywnie trudnych czynników zewnętrznych. Czasy panowania Walentyniana III 425 – 455 to okres wyjątkowo trudny, naznaczony wieloma klęskami militarnymi, rozwojem epidemii i zapaścią finansową. W rocznicę objęcia tronu przez Walentyniana III warto przypomnieć jego panowanie.
Początek
Walentynian został okrzyknięty cesarzem jako sześcioletnie dziecko. Władzę w imieniu chłopca sprawowała jego matkę – Gallę Placydię, która wyróżniała się wybitną osobowością. Choć czasem zarzuca się jej niedbałe rządy, jednak należy podkreślić, że cesarzowa wychowywała chłopca w zamiłowaniu do modlitwy i z poczuciem wielkiej odpowiedzialności za sprawy państwowe; tak wojskowe jak i cywilne. Jej wpływ na chłopca uwidocznił się też w ustawodawstwie. Już w 426 roku pojawiły się ostre ustawy wymierzone w pogan i społeczność żydowską. Cesarzowa chciała by karane utratą możliwości zarzadzania swoim majątkiem były te osoby które odchodziły od chrześcijaństwa na rzecz powrotu do wiary w dawnych bogów. Gdy Walentynian zaczął rządzić samodzielnie nie liberalizował kursu państwa wobec innowierców.
Upadek Afryki
W czasie panowania Walentyniana miała miejsce jedna z największych klęsk cesarstwa zachodniego: upadek Afryki Północnej. Ten nieoceniony spichlerz Rzymu wpadł w ręce Wandalów, którzy 19 października 439 roku bez walki zajęli stolicę Afryki: Kartaginę. Wraz z ustaniem dostaw zboża do Italii okazało się, że zachodnia cześć imperium weszła w okres ostrego kryzysu gospodarczego.
Zagrożenie z Wielkiego Stepu
W czasach panowania Walentyniana wielkim zagrożeniem dla imperium było groźna konfederacja plemienna budowana przez huńskiego wodza Attylę. Niszczycielskie najazdy Hunów pustoszyły ziemie cesarstwa, które i tak w dużej mierze były już splądrowane przez barbarzyńców germańskiego pochodzenia. Rzymianom udało się powstrzymać najazdy Attyli w wielkiej bitwie na Polach Katalaunijskich. Państwo Attyli rozpadło się po jego śmierci. Wzrosła pozycja dowodzącego armią Rzymu, i jego sojuszników, wodza Aecjusza. Nie uszło to uwadze Walentyniana, który zazdrośnie patrzył na osobistą popularność Aecjusza. Z furią rzucił się na niego podczas prywatnej audiencji i ranił mieczem. Służba pomogła cesarzowi w mordzie na Aecjuszu. Wódz zginął 22 września 454 roku. Spowodowało to wzrost niezadowolenia w armii w dużej mierze opanowanej już przez żywioł germański.
Śmierć cesarza
Cesarz został zamordowany 16 marca 355 roku podczas obserwowania manewrów wojskowych. Zabójcami byli dwaj oddani Aecjuszowi oficerowie Optylla i Traustylla. Walentynian zginął w wieku trzydziestu sześciu lat. Walentynian był ostatnim przedstawicielem legalnie panującej na Zachodzie dynastii.
