Kartka z kalendarza. 23 września – dynastia macedońska

Rocznica wstąpienia na tron pierwszego przedstawiciela dynastii macedońskiej to okazja do przypomnienia znaczenia tej dynastii w dziejach Europy i panowania Bazylego. W okresie, gdy przez Bałkany przetaczały się kolejne fale migracji ludów Wielkiego Stepu i postępował proces stopniowej slawizacji półwyspu, cesarstwo zmagało się z potężnym naporem Arabów na swoje małoazjatyckie posiadłości.

Gdy na tron wstąpił pierwszy z przedstawicieli dynastii macedońskiej (23 września 867 roku) rozpoczął mozolny proces odzyskiwania przez Cesarstwo prestiżu na arenie międzynarodowej. Kolejni wybitni przedstawiciele założonego przez Bazylego I Macedończyka rodu walnie przyczynili się do zahamowania ekspansji arabskiej we wschodniej części Morza Śródziemnego, powstrzymania naporu kolejnych koczowników i finalnie doprowadzili do zniszczenia arcywroga Cesarstwa: Carstwa Bułgarii.

Nazwa dynastii – znaczenie przydomka

Założycielem rodu panującego nad wodami Złotego Rogu w latach 867 – 1056 był Bazyli I Macedończyk. Nazwa dynastii pochodzi właśnie od jego przydomka.

Był on potomkiem chłopskiej rodziny zamieszkującej Macedonię. Prawdopodobnie był słowiańskiego lub armeńskiego pochodzenia. Warto przypomnieć, że od przerwania granicy na Dunaju w listopadzie 602 roku olbrzymie masy Słowian osiedlały się w granicach Cesarstwa zmieniając skład etniczny Bałkanów.

Bazyli I – rozwój na wszystkich granicach, założyciel dynastii

Bazyli I doszedł do władzy po zamordowaniu swojego poprzednika Michała III. Nie do końca jasne jest w którym momencie jego niezwykle szybkiej kariery – zaczynał jako koniuszy – podjął decyzję by przeć do najwyższego urzędu w państwie. Z pewnością pomocna była mu jego małżonka Eudoksja Ingerina, którą wcześniej łączyły zażyłe relacje z Michałem III. W okresie jego panowania zachodnia część Bałkanów stopniowo zrywała łączność ze stolicą. Miało to związek nie tylko z trwającym w imperium sporem ikonoklastycznym, ale i z rodzącym się poczuciem odrębności sporej części zamieszkujących Bałkany Słowian.

Prawdopodobnie w okresie jego panowania rodziła się państwowość serbska. Cesarz aktywnie temu przeciwdziałał. Bazyli doprowadził do rozwoju wpływów bizantyjskich wśród Serbów. Dzięki wzmocnieniu przez niego floty cesarskiej odepchnął od Dalmacji zagrożenie arabskie. Część miast regionu wznowiła płacenie trybutu do Konstantynopola. Cesarz rozpoczął też kampanie przeciwko Arabom na Bliskim Wschodzie w wyniku czego odniósł kilka spektakularnych zwycięstw w regionie Eufratu. W czasie jego panowania odrodziło się też państwo armeńskie, które odzyskawszy niepodległość stało się ważnym sojusznikiem Cesarstwa na Bliskim Wschodzie. Potomkowie Bazylego mieli rozciągnąć wpływy imperium w regionie i odzyskać miasta, które Konstantynopol utracił w VII wieku.