Dźwięki kolędy „Cicha noc” nieodłącznie kojarzą nam się z celebracją świąt Bożego Narodzenia. Jej słowa zostały przetłumaczone na ponad trzysta różnych języków i są znane na wszystkich kontynentach. Mało, kto pamięta jednak, że utwór ten miał swoje premierowe wykonanie w Wigilię 1818 roku. Szczególnie dziś warto przypomnieć to wydarzenie i zaprezentować historię powstania utworu.
Wiersz
Pierwotnie „Cicha noc” powstała, jako wiersz w 1816 roku. Autorem wiersza był austriacki ksiądz Joseph Mohr duchowny był związany z gminą Mariapfarr. Chciał, aby wiersz zyskał nowe życie dzięki akompaniamentowi instrumentów, dlatego o pomoc poprosił organistę z sąsiedniej parafii – Oberndorf bei Salzburg. Organista i nauczyciel Franz Gruber chętnie pomógł znajomemu duchownemu pisząc muzykę do utworu, który miał być wykonywany na dwa głosy solowe z towarzystwem chóru i dźwięków gitary. Utwór składał się pierwotnie z sześciu zwrotek. Rękopis zapisu nutowego, który napisał Gruber zaginął. Ten nietypowy dobór instrumentu wynikał z braku sprawnych organów na stanie parafii. Utwór został napisany w tonacji D-dur i w metrum sześć na osiem.
Premiera
Pierwsze wykonanie „Stille Nacht” miało miejsce w dniu w którym Gruber skończy pisać muzykę… 24 XII 1818 roku. Utwór jeszcze tej samej nocy został wykonany na pasterce w Oberndorf bei Salzburg. Pierwszymi wykonawcami byli Mohr i Gruber. Utwór spodobał się wiernym i szybko zyskał na popularności. Z biegiem czasu utworem zainteresowała się orkiestra Hohenzollernów. Utwór zdobył wielką popularność w większości państw niemieckich. Szybko przekroczył też granice monarchii habsburskiej, a nawet dawnej Rzeszy i dotarł za kanał La Manche i za Atlantyk. W okresie I Wojny Światowej była symbolem pewnego uniwersalizmu kultury europejskiej i była śpiewana w okopach po obu stronach frontu. W Polsce doczekała się tłumaczenia w okresie międzywojennym. Wykonał je Piotr Maszyński.
