Kartka z kalendarza. 24 VII 1908 – przywrócenie konstytucji w Turcji

Autor: dr Tomasz Sińczak
Podziel się tym wpisem:

Ruch młodoturecki, który istniał w Imperium Osmańskim od burzliwych przemian wywołanych klęskami militarnymi w latach siedemdziesiątych XIX wieku, dążył, przez lata, do reaktywowania anulowanej przez sułtana konstytucji i wdrożenia reform, które upodobniłyby państwo do innych mocarstw europejskich. Postawa sułtana Abdülhamida, który owszem modernizował państwo, ale tylko w ograniczonym zakresie, przeszkadzała młodoturkom. Wielu z nich widziało w apodyktycznym władcy prawdziwą przeszkodę przed przywróceniem praw obywatelskich. Sułtan, nazywany na zachodzie „Krwawym”,  musiał zgodzić się na upokarzające Turcję warunki pokoju w San Stefano, a frustracje społeczną spowodowaną klęskami kanalizował w kierunku pogromów, które spotkały się z powszechnym potępieniem na całym świecie. Miedzy 1894 a 1898 rokiem wymordowano tysiące Ormian i Greków. Wielu młodych oficerów nie ustawało jednak w próbach przywrócenia konstytucji.

Zniesienie konstytucji

W okresie odbudowy pozycji państwa, po porażce 1877 roku, część arystokracji oczekiwała, że Abdülhamid II (1876 – 1909) mocniej złapie za cugle. W związku z otrzymanym poparciem władca krwawo rozprawił się z opozycją. Sułtan zniósł konstytucję 14 stycznia 1878 roku, rozwiązał parlament i skazał na wygnanie wielu dotychczasowych reformatorów. Od tego czasu kolejne próby reform, w tym reform fiskalnych, przeplatały się z brutalnymi represjami stosowanymi wobec różnych ludów Imperium. Silny kurs na industrializację państwa sułtan realizował pod okiem niemieckich ekspertów. Wspólnie z niemieckimi partnerami Turcy wybudowali kolej do Bagdadu i skutecznie wdrażali wiele nowoczesnych reform w armii.

Ku zmianom

Szybko rozwijający się kraj nie spełniał jednak oczekiwań młodoturków. Sprzysiężenia kadetów wzorowane na europejskich ruchach reformatorskich i konspiratorskich z czasów romantyzmu wciąż liczyły na uzyskanie wolności obywatelskich i odsunięcie od władzy zwolenników nielubianego sułtana. Młodoturcy zorganizowali się w Komitet Jedności i Postępu, która w lipcu 1908 roku z wielkim zaangażowaniem przeprowadziła… bezkrwawą rewolucję w Salonikach. Rewolta z 3 lipca 1908 roku miała być ostatnią szansą na modernizację kraju zanim zostanie on podzielony przez obce mocarstwa. Pod naciskiem młodoturków sułtan przywrócił konstytucję 24 lipca 1908 roku i stopniowo tracił władzę w państwie. 

Skip to content