Autor: Dr Tomasz Sińczak

Kartka z kalendarza. 25 III 1809 – Stanisław Kostka Potocki herbu Paliwa Prezesem Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego

Podziel się tym wpisem:

Wybitny humanista, odznaczający się znakomitą pamięcią, z pasji poeta i historyk kultury był absolwentem pijarskiego Collegium Nobilium. Choć sama świadomość istnienia Księstwa Warszawskiego jest ze względu na duże zainteresowanie historią okresu napoleońskiego dość spora to trzeba uczciwie przyznać, że o życiu polityczny Księstwa i jego elitach mówi się w naszej debacie historycznej niewiele. Potocki rozpoczynał swoją karierę polityczną jeszcze w okresie funkcjonowania I Rzeczpospolitej jednak okres jego największej aktywności przypada na czasy Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. W związku z rocznicą objęcia przez hrabiego stanowiska Prezesa Rady Ministrów Księstwa warto przypomnieć jego działalność publiczną w tym okresie naszej historii.

Dzieciństwo i młodość w I RP

            Potocki szybko pożegnał swoich rodziców, którzy osierocili go w wieku trzynastu lat, w 1768 roku – roku, kiedy to w Rzeczpospolitej zachodziły gwałtowne zmiany związane ze sprawą dysydentów i Konfederacją Barską. Od 1774 roku zaczął naukę we Włoszech i z tego okresu pochodzi jego zafascynowanie kulturą klasyczną. Zaczynał, jako poseł na sejm w 1778 roku. Szybko określił się, jako zwolennik opcji proniepodległościowej, choć w przyszłości wielu wypominało mu pracę w Radzie Nieustającej – przeinaczanej złośliwie na Zdradę Nieustającą. Podczas wojny polsko-rosyjskiej w obronie konstytucji 3go maja był członkiem Rady Wojennej doradzając królowi. Brał udział w budowie zaplecza finansowego i militarnego pod wybuch insurekcji kościuszkowskiej, za co został przez władze Saksonii wydany Habsburgom i internowany w więzieniach na ich terytoriach.

Okres przejściowy i Księstwo

Między ostatnim rozbiorem a powstaniem Księstwa Potocki zajmował się pracą naukową. Aktywnie uczestniczył w pracach Polskiego Towarzystwa Naukowego i promował kolekcjonerstwo artefaktów ze świata klasycznego uroczyście otwierając swoją kolekcję w pałacu w Wilanowie. 25 marca 1809 roku został premierem w Księstwie, co wymagało nie lada umiejętności. Zarządzanie małym krajem w sytuacji otwartej wojny z Habsburgami było trudnym zadaniem. Udało mu się uzyskać niezbędne wsparcie innych państw zależnych od Napoleona, co pozwoliło nie tylko na odniesienie sukcesów w walkach z Austriakami, ale także na doprowadzenie do korzystnego pokoju. Jego talent krasomówczy przysposabiał mu wielu stronników, więc jego wystąpienia przed ministrami i posłami spotykały się z wielkim entuzjazmem słuchaczy. Zwłaszcza, gdy hrabia zagrzewał do walki. Jego kariera w Księstwie związana jest także z przystąpieniem do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego, czyli sejmu, który miał uroczyście restytuować państwo polskie w chwili inwazji Francji na Rosję. Potocki pracował na rzecz Księstwa do jego upadku wraz z rosyjską ofensywą.

Skip to content