Źródło zdjęcia: Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau – www.auschwitz.org
27 I obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holocaustu. Data 27 stycznia została wybrana nieprzypadkowo. Ma to związek z przypadającą na ten dzień rocznicą wyzwolenia przez Armię Czerwoną niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz – Birkenau. W dzisiejszym dniu warto przypomnieć sobie, czym był Holocaust i historię wyzwolenia obozu. Współcześnie terminem Holocaust nazywam ludobójstwo żydów w okupowanej przez III Rzeszę Europie zorganizowane przez narodowo-socjalistyczne Niemcy i inne państwa Osi (w mniejszym lub większym stopniu uzależnione do Berlina). Jest to oczywiście definicja słuszna, choć trzeba zauważyć, że nieco uproszczona. W istocie na proces ludobójstwa Żydów składa się cały cykl zbrodniczych działań Niemic i ich sojuszników mających na celu zrealizowanie założonego przez narodowych socjalistów celu, jakim było całkowite wymordowanie Żydów i osób żydowskiego pochodzenia. Do zbiorowej pamięci Holokaust przedostał się też, jako pierwsze ludobójstwo w historii ludzkości organizowane metodami przemysłowymi a Auschwitz – Birkenau stało się symbolem tego procederu. W powszechnej świadomości odbiorców kultury masowej charakterystyczny wizerunek bramy obozu wyraża koszmar, jaki przyniosły z sobą dwudziestowieczne totalitaryzmy.
Styczeń w systemie masowej śmierci
W styczniu 1945 roku w niemieckich obozach znajdowało się jeszcze ponad siedemset tysięcy ludzi, z czego około czterdziestu procent było Żydami. By ukryć ślady zbrodni przed wkraczającymi do obozów wojskami Sowietów niszczono komory gazowe i krematoria. Ocalałych więźniów gnano w przerażających marszach śmierci za zachód. Ewakuacja Auschwitz rozpoczęła się 18 stycznia 1945 roku. SS z wyjątkowym okrucieństwem poganiała deportowanych na zachód. Tych, których nie były w stanie zabić mróz i tępo marszu zabijali eskortujący ich strażnicy. W obozie palono akta i niszczono dowody zbrodni. Niemcy w pośpiechu chcieli zniszczyć budynki powstałe do obsługi „przemysłu śmierci”. Między 18 a 27 I 1945 wysadzili krematoria służące do palenia zwłok zagazowanych oraz podpalili magazyny służące do gromadzenia majątku zamordowanych ofiar.
Auschwitz
Sowieci dowiedzieli się o obozie po zajęciu Krakowa 19 I 1945. Do Auschwitz, w którym pozostało jeszcze ponad dziewięć tysięcy ludzi dotarli, jako pierwsi żołnierze 100 Lwowskiej Dywizji Strzelców z 60 Armii 1 Frontu Ukraińskiego 27 I 1945 roku.
