Odzyskująca wolność Polska musiała zmagać się z wieloma problemami. Jednym z najpoważniejszych były sprawy gospodarcze, a w tym, emisja środków płatniczych.
Odrodzona z trzech części Polska odziedziczyła po zaborcach kilka systemów monetarnych. Nie było łatwo dokonać ich unifikacji. Zwłaszcza, że nieustalone wciąż były sprawy przebiegu granic.
Chaos
W obiegu wciąż były marki niemieckie i korony austriackie – waluty państw, które wypchnęły Rosję z większości terytorium Polski. W niektórych częściach kraju ludzie wciąż posiadali carskie ruble, a na obszarze zależnego od Rzeszy i Austro-Węgier Królestw Polskiego (nie należy go mylić z Królestwem istniejącym u boku Rosji w XIX wieku) dominowała marka polska.
Powojenny chaos i stopniowa erozja wojsk cesarskich, które okupowały olbrzymie obszary na wschodzie Europy nie sprzyjały wprowadzeniu systematycznego procesu wymiany waluty. Nie łatwo było też wypracować wspólne stanowisko parlamentu w sprawie ustalenia, w jaki sposób definitywnie nazwać walutę nowego państwa. Część mieszkańców kraju była już przyzwyczajona do marki, ale z biegiem czasu stawało się jasne, że inflacyjna waluta nie przyniesie krajowi pożytku i czas na wprowadzenie nowej.
Reforma walutowa
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski dekretem z 7 XII 1918 roku wprowadził jako walutę obowiązująca na terenie całego kraju markę polską. W 1919 roku wycofano z obiegu korony austriackie. W 1920 wraz z zajmowaniem kolejnych obszarów przyszłych województw: wielkopolskiego i pomorskiego przez Polskę na mocy Traktatu Wersalskiego stopniowo likwidowano też markę niemiecką. Definitywnie wycofując ją z obrotu w 1922 roku, również na uzyskanym dla Polski Śląsku. 28 II 1919 roku Sejm zdecydował o wprowadzeniu w Polsce nowej waluty – złotego. By tego dokonać potrzebny był wszak bank, który zajmowałby się emisją złotówki. Dotychczas emisją marek polskich zajmowała się Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa, która została powołana przez Niemców w grudniu 1916 roku. Emitowana przez nią marka coraz bardziej się dewaluowała. Było to skutkiem bardzo dużych wydatków podczas wojny z Rosją w 1920 roku łatanych dodrukiem. Inflacja szalała.
Reforma walutowa w naszym kraju jest związana z postacią wybitnego polityka i ekonomisty Władysława Grabskiego (1874 – 1938). Grabski wprowadził program reformy finansów i wprowadzenie nowej waluty. W styczniu udało się wydać rządowi rozporządzenie w sprawie ustanowienia złotego jako nowej waluty i Banku Polskiego jako jej emitenta. Bank Polski zastąpił Polską Krajową Kasę Pożyczkową jako emitenta waluty państwowej 28 IV 1924 roku. Możliwość wymiany marek polskich na złotówki była możliwa do końca maja 1925 roku.
Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
