Trimarium

Analizy, opinie i komentarze najważniejszych wydarzeń

Kartka z kalendarza. 28 XI – 1 XII 1943 – Konferencja w Teheranie

Autor: Dr Tomasz Sińczak
Podziel się tym wpisem:

Zwycięstwa Sowietów na froncie wschodnim przyśpieszały konieczność podjęcia decyzji przez Aliantów zachodnich, co do przyszłości prowadzenia dalszych działań wojennych przeciwko III Rzeszy i jej sojusznikom. Spotkanie w Teheranie, w którym uczestniczyli przedstawiciele tak zwanej wielkiej trójki: premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill, prezydent USA Franklin Delano Roosevelt i sowiecki dyktator Józef Stalin w zasadzie przesądziło do dalszych losach wojny. Zachód dość dobrze zrozumiał, że nie będzie w stanie wygrać wojny z państwami Osi bez sowieckiego potencjału i milcząco wyrażał aprobatę dla ceny, jaką za olbrzymią daninę krwi Armii Czerwonej trzeba było zapłacić Stalinowi. Ustalenia teherańskie zdecydowały o losach Europy Środkowej i Wschodniej, a w tym także, o losach Polski.

Zobowiązania zachodu wobec Stalina

Przywódcy mocarstw alianckich zobowiązali się do otwarcia drugiego frontu w Europie celem odciążenia Armii Czerwonej. Ponadto doceniono znaczenie partyzantów na terenie Jugosławii. Przywódcy anglosascy przyznali, że komunistyczna partyzantka Tity jest jednym z największych sił wiążących Wehrmacht na kontynencie i zobowiązali się do wsparcia komunistów, co było zdecydowanie na rękę Stalinowi. Było to dodatkową korzyścią dla Moskwy, bowiem, w razie gdyby nawet Zachód chciał wymigać się od inwazji na Francję i dalej dążył do realizacji scenariusza bałkańskiego, pozwoliłoby to i tak zachować komunistom przewagę i kontrolować ruchy sił alianckich posuwających się północ w kierunku serca Rzeszy. Następnie Alianci zobowiązali się do zaakceptowania nowych granic Polski opartych na dawnej koncepcji „linii Curzona”, co miało uprawomocnić sowieckie zdobycze z września 1939 roku. Ponadto dokonano podziału krajów kontynentu na strefy operacyjne poszczególnych armii sprzymierzonych. Europa Środkowa i Wschodnia miała wejść w strefę operacyjną armii sowieckiej (tym tłumaczono choćby późniejszą indolencję Zachodu w udzielaniu pomocy Powstańcom Warszawskim).

Do końca III Rzeszy

Postanowieniem o znaczeniu fundamentalnym dla dalszych losów wojny było porozumienie przywódców, że żadne z mocarstw nie zawrze osobnego pokoju z Berlinem i wojna prowadzona jest w celu zniszczenia III Rzeszy i jej bezwarunkowej kapitulacji. Przy czym warto zauważyć, że obie strony zarówno Anglosasi jak i Sowieci byli z tego zobowiązania bardzo zadowoleni. Alianci obawiali się, że wobec potwornego nakładu sił i środków, jakie poświecili Sowieci na zwycięstwo w walkach 1943 roku, będą oni skłonni do zawarcia odrębnego pokoju z Hitlerem. Stalin zaś widząc daleko posuniętą ostrożność Zachodu w prowadzeniu wojny obawiał się, że wyczerpany walkami na wschodzie Hitler będzie szukał wytchnienia w porozumieniu z Zachodem, na co ten skwapliwie przystanie i pozostawi Sowietów sam na sam z odciążonym na zachodzie Wehrmachtem.

Skip to content