W związku z agresją Rosji na Ukrainę w wielu krajach dawnego bloku sowieckiego nabrał tempa proces dekomunizacji przestrzeni publicznej. W Polsce, na Litwie czy w Estonii likwidujemy pomniki Armii Czerwonej, które przez dekady były symbolami dominacji Moskwy. W XIX wieku podobną rolę pełniły monumenty związane z upamiętnianiem w przestrzeni publicznej rodów i instytucji związanych z Petersburgiem. Jednym z symboli rosyjskiego panowania w Warszawie był istniejący od 1841 roku pomnik oficerów-lojalistów poległych w Noc-Listopadową. Sprawdźmy w jakich okolicznościach i w jakim celu powstał w Warszawie ów pomnik.
Powstanie
Powstanie Listopadowe wybuchło 29 XI 1830 roku. W pierwszych godzinach trwania zrywu podchorążowie starali się zmobilizować resztę kadry oficerskiej do powstania przeciwko Rosji. Spora część kadry nie chciała brać udziału w walkach. Podczas zamieszek podchorążowie i mieszkańcy stolicy zabili sześciu generałów, którzy pozostali wierni wobec króla Mikołaja I. Śmierć ponieśli Ignacy Blumer, Maurycy Hauke, Józef Nowicki, Stanisław Potocki, Tomasz Siemiątkowski i Stanisław Trębicki. Późniejsza klęska Polski w wojnie z Rosją stała się przyczyną likwidacji sporej części atrybutów państwowości Królestwa Polskiego i początku procesu rusyfikacji. Petersburg by pokazać zależność Polski wobec Petersburga postanowił uhonorować tych oficerów, którzy stanęli wiernie po stornie rządu Królestwa i Mikołaja I.
Pomnik
Pomnik został celowo odsłonięty w rocznicę wybuchu powstania 29 XI 1841 roku. Na potężnym obelisku z żelaza ulokowanym na ośmiokątnej podstawie z marmuru. Na skarpach podtrzymujących monument znajdowały się lwy wykonane ze spiżu. Na rogach obelisku na widza spoglądały dwugłowe orły Romanowów trzymające herb Królestwa. Pomnik został zaprojektowany przez włoskiego artystę Antoniego Corazzio, który tworzył w Kongresówce w I połowie XIX wieku (pracował w Polsce prawie trzydzieści lat i był jednym z czołowych twórców dominującego w Królestwie klasycyzmu). Ponik znajdował się w Ogrodzie Saskim i był powszechnie znienawidzony przez mieszkańców. Określano go symbolem zdrady narodowej. Na pomniku poza nazwiskami lojalistów umieszczono napis, który kazał na monumencie wyryć sam car: Polakom w dniu 17/29 XI 1830 roku poległym za wierność swojemu monarsze. Pomnik znajdował się w Ogrodzie do 1899 roku kiedy to został przeniesiony na Plac Zielony z powodu budowy innego symbolu rosyjskiej dominacji – wielkiego soboru Aleksandra Newskiego. Pomnik mimo licznych dewastacji przetrwał do czasów Pierwszej Wojny Światowej. Rozebrany został na wniosek warszawskich radnych w kwietniu 1917 roku.
