
Kartka z kalendarza. 3 kwietnia – Początek egzekucji oficerów polskich
Po sowieckiej inwazji na Polskę 17 IX 1939 roku, która wynikała z zobowiązań Moskwy wobec Hitlera, wynikających z postanowień paktu Ribbentrop – Mołotow, w niewoli znalazło się ponad dwadzieścia tysięcy oficerów polskich.
W dużej mierze byli to oficerowie rezerwy Wojska Polskiego tj. lekarze, naukowcy, nauczyciele, urzędnicy państwowi i prywatni przedsiębiorcy. Byli badani przez służby w celu weryfikacji ilu z nich będzie skłonnych do współpracy z reżimem komunistycznym. Dla Kremla nie było jednak dobrych wieści. Zdecydowana większość przedstawicieli polskiej elity nie miała zamiaru kolaborować.
Droga do masowej śmierci
2 III 1940 roku Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRS – Ławrientij Beria napisał do Stalina notatkę o numerze 794/B, w której wskazał za stosowne eksterminację ponad czternastu tysięcy jeńców wojennych i jedenastu tysięcy innych więźniów bez przeprowadzania wszystkich sądowych procedur w związku z ich negatywnym, i raczej niewróżącym szans na poprawę, stosunku do władzy Sowietów.
Aparat sowieckiego imperium szybko zdał sobie sprawę, że najskuteczniejszym sposobem na walkę z polskością będzie pozbawienie państwa polskiego jego elit kierowniczych.
„Rozładowanie więzień”
W związku z obawami co do postawy polskich więźniów, Biuro Polityczne Komitetu Centralnego WKP(b) w dniu 5 III 1940 roku wydało tajną decyzję nr P13/144, w której zdecydowało się poprzeć rekomendacje Berii. Dla tysięcy stłoczonych w obozach więźniów oznaczało to wyrok śmierci.
W celach organizacyjnych 14 marca odbyło się jeszcze spotkanie szefów zarządów NKWD z obwodów smoleńskiego, kalinińskiego i charkowskiego, ich zastępców, naczelników wydziałów komendantur NKWD z szefem Głównego Zarządu Gospodarczego NKWD Bogdanem Kobułowem, który zlecił fizyczną eksterminację polskich więźniów.
Pierwszy transport
22 III 1940 roku Beria wydał rozkaz, w którym wydawał dyspozycje oficerom NKWD dotyczące wymordowania Polaków.
Rozkaz o numerze 00350 „O rozładowaniu więzień NKWD USRR i BSRR”. Przygotowanie do rozstrzelania więźniów trwały do początku kwietnia. Pierwszy transport ludzi przeznaczonych na śmierć wyjechał 3 IV 1940 z obozu w Kozielsku do Katynia.
Na zdjęciu: Pomnik Katyński w Jersey City