Wojna polsko – rosyjska z lat 1654 – 1667 była jednym z najdłuższych starać w historii relacji Warszawy i Moskwy. Przyczyną wybuchu wojny była chęć nadrobienia przez Rosję strat terytorialnych z pierwszej połowy XVII stulecia. Sukcesy Rzeczpospolitej na wschodzie były rezultatem zapaści państwa rosyjskiego w okresie tzw. Wielkiej Smuty. Siły Rzeczpospolitej zajmowały kolejne twierdze, a po okresie Dymitriad skutecznie broniły nowych pozycji, czego dowodem było wspaniałe zwycięstwo w wojnie smoleńskiej. Rosjanie dążąc do rewanżu uderzyli w 1654. Wojna toczyła się bardzo długo i ze zmiennym szczęściem, ponieważ każda ze stron miała jeszcze inne problemy. Dla Rzeczpospolitej wielkim nieszczęściem był najazd szwedzki i niszczycielska okupacja kraju, a później wojna domowa. W Rosji konsolidowała się dopiero pozycja Romanowów, a agresywna postawa Szwecji była zagrożeniem również dla Moskwy. Rozejm został zwarty 30 I 1667 roku.
Okoliczności podpisania porozumienia
Obie strony zdecydowały się usiąść do rozmów w związku z obustronnym wyczerpaniem. Wojska Rzeczpospolitej były mocno osłabione po walkach ze Szwecją i wojnie domowej. Szczególny wpływ na osłabienie armii miała tragiczna bitwa pod mątwami w 1666 r.
Postanowienia i skutki
Rzeczpospolita poniosła duże straty terytorialne. Na rzecz Rosji przekazano województwo smoleńskie i czernihowskie oraz połowę województwa kijowskiego. Łącznie ponad trzysta tysięcy kilometrów kwadratowych. Pod kontrolę Rosji przeszedł Kijów. W założeniu miał być pod kontrolą Rosjan tylko przez dwa lata, ale Moskwa nigdy nie zwróciła Kijowa. Rzeczpospolita straciła ważne miasta i potężne ośrodki handlowe. Biała, Czernihów, Dorohobuż i Kijów przeszły pod władnie Rosji osłabiając potencjał gospodarczy kraju. Porozumienie zawierało także postanowienie o wspólnej walce z Osmanami i Tatarami.
Skutkiem zawarcia porozumienia były nie tylko zdobycze terytorialne Rosji, ale też zmiana jej polityki zagranicznej. Po prawie stuletnim okresie obrony przed siłami polsko-litewskimi Rosja przeszła do ofensywy. Marsz Kremla na zachód i zdobycie statusu mocarstwa europejskiego i hegemona we wschodniej części kontynentu zaczął się właśnie w Andruszowie. Granica polsko-rosyjska ustalona 30 I 1667 roku przetrwała, aż do I rozbioru.
