Kartka z kalendarza. 30 kwietnia – Edykt Galeriusza
Fale kolejnych prześladowań wobec chrześcijan w Cesarstwie Rzymskim miały różne przyczyny i występowały też w różnych okresach. W miarę rozwoju religii chrześcijańskiej, co można wpisać w nieco szerszy kontekst popularności kultów bliskowschodnich, zwłaszcza we wschodniej części imperium zmieniał się jednak stosunek władców do chrześcijan. W IV wieku atmosfera religijna imperium stopniowo dojrzewała do zmiany.
Tetrarchia Dioklecjana
W celu zapewnienia skutecznego zarzadzania państwem, o bardzo rozległych granicach, cesarz Dioklecjan (284-305) podzielił terytorium imperium i władzę cesarską. W myśl tego podziału władza nad państwem przeszła w ręce „kolegialne” dwóch cesarzy wyższych rangą – augustów i dwóch cesarzy niższych rangą – cezarów. Zarówno tytuły, jak i zamysł podziału kompetencji, miały już swoje precedensy we wcześniejszych latach istnienia imperium, ale dopiero od tej chwili miały się stać filarem nowego porządku. Każdy z augustów rządził jedną częścią Cesarstwa i dobierał sobie współrządcę w randze cezara. Po abdykacji augustów władzę mieli objąć cezarowie i wybrać sobie kolejnych współrządców.
Galeriusz został mianowany przez Dioklecjana na współcesarza w 293 roku i pełnił tę funkcję do 305 roku. Od 305 do śmierci w 311 roku był cesarzem w randze augusta. Zarządzał Wschodnią częścią Cesarstwa Rzymskiego. Miał długą historię zmagań z wrogami zewnętrznymi imperium. Walczył z Sarmatami i Gotami na Bałkanach i z Sasanidami na Bliskim Wschodzie. Od 303 roku odpowiadał za prześladowania chrześcijan we wschodniej części imperium. Wielu z nich kazał spalić publicznie, ku uciesze gawiedzi. Kierował ich do prac publicznych w kamieniołomach i kopalniach.
Edykt tolerancyjny
Edykt, który został wydany przez augusta Wschodu 30 IV, zmienił sytuację chrześcijan na Bałkanach i Bliskim Wschodzie. W rezultacie przygotował grunt pod przyszłą liberalizację postawy państwa rzymskiego wobec chrześcijan i stał się jednym z fundamentów przyszłego chrześcijańskiego imperium. Czasem dyskutuje się na temat przyczyny wydania dokumentu.
Zdaniem niektórych badaczy, Galeriusz mocno cierpiał na skutek nowotworu, co miało go skłonić do prób przebłagania chrześcijańskiego bóstwa. Zdaniem innych nowotwór jest tylko jedną z hipotez. Pewne jest natomiast, że Galeriusz, który miał opinię znakomitego wojownika i nieustępliwego dręczyciela chrześcijan stworzył dokument, który pozwolił nowej religii zmienić rzymski świat.
