W czasach ikonoklazmu i bezustannych problemów z najazdami zewnętrznymi: arabskimi i bułgarskimi, władza w Konstantynopolu miała wiele problemów z zarządzaniem państwem. Na domiar złego Europa zaczynała być kontynentem dwubiegunowym. W 800 roku doszło do koronacji Karola Wielkiego na cesarza. W Europie pojawiło się nowe cesarstwo roszczące sobie prawo do schedy po Cesarstwie Rzymskim. W tej sytuacji odsunięcie od władzy cesarzowej Ireny (797 – 802) i wybór na władcę mężczyzny, który będzie godził aspiracje wojskowych i administracji cywilnej oraz arystokracji nie był łatwy. Nikefor i jego rządy, dość sprawne zresztą, zaczynały się w atmosferze ogólnopaństwowej zgody a zakończyły się tragiczną masakrą pod Pliską w 811 roku.
Historia pewnego urzędnika
W czasie panowania Ireny Nikefor pełnił służbę na dworze zajmując się finansami państwa. Z tego powodu miał opinię osoby bardzo sumiennej i cieszącej się powszechnym uznaniem. Gdy zamach stanu obalił Irenę wobec ryzyka powodzenia planu papiestwa, by ożenić ją z Karolem Wielkim, Nikefor stał się szybko kandydatem do tronu jednoczącym wszystkie stronnictwa dworskie. Nowy władca starał się skrupulatnie ściągać podatki i prowadził bardzo surową politykę fiskalną, ściągając zaległe należności nawet z majątków kościelnych.
Bałkańskie sukcesy i bliskowschodnie porażki
Nikefor doprowadził do skutecznego porozumienia z Karolem Wielkim w celu potwierdzenia praw Bizancjum do ziem leżących na zachodnich Bałkanach: Dalmacji, Istrii i południowej Italii. Ten sukces dyplomatyczny zrównoważony został jednak niepowodzeniami w walkach z Arabami i kompromitującym układem z kalifem w którym zobowiązał się do płacenia trybutu muzułmanom. Postanowił odzyskać kontrolę nad wschodnimi Bałkanami i ujarzmić Słowian i Bułgarów. Zdecydowanie rozprawił się z pustoszącymi Peloponez Słowianami niszcząc siły Słowian oblegające miasto Patras.
Problem bułgarski
Bułgarzy pojawili się na Bałkanach w 679 roku. Wykorzystywali okazję braku kontroli cesarstwa nad limesem dunajskim i osiedlali się w północnej Tracji. W VIII wieku Bułgarzy stworzyli silny chanat, który niepokoił swoimi najazdami ziemie cesarskie Niekfor przeprowadził serię ekspedycji przeciwko państwu bułgarskiemu i dążył do jego całkowitego zniszczenia. Na wielką wyprawę Nicefor wyruszył 20 VII 811 roku i już 3 dni później świętował zwycięstwo w zdobytej stolicy Bułgarów. Chan bułgarski Krum po serii porażek unikał walki, wyraźnie oczekując odpowiedniego momentu do uderzenia. Bułgarzy przygotowując się do ofensywy cesarza poprzegradzali doliny przebiegające przez góry potężnymi palisadami po to by uniemożliwić przemieszczanie się idącym w obronnym szyku armiom imperium. Ponieważ Bizantyjczycy nie dbali o prawidłowe rozpoznanie trasy przemarszu podczas pościgu za wojskami chana Kruma, byli zbyt pewni siebie, wpadli na jedną z takich przegród. W wielkiej bitwie pod Pliską między 24 a 26 VII 811 wojska cesarza wpadły w zasadzkę, a Nikefor poległ. Z masakry, jaką w umocnionym wąwozie zgotowały Bizantyjczykom wojska Kruma, ocalał syn cesarza Staurakios. Według legendy bułgarski chan Krum przerobił czaszkę cesarza na kielich do wina.
