Pierwszy etap walk z Niemcami okazał się dla Polaków porażką. Wycofujące się z północnej części województwa pomorskiego oddziały polskie napotkały na poruszające się na wschód oddziały niemieckie mające na celu uzyskanie połączenia między Prusami Wschodnimi a pozostałymi częściami III Rzeszy. W efekcie Armia Pomorza poniosła potężne straty starając się połączyć z pozostałymi w centralnej części kraju oddziałami.
Duże straty w Borach Tucholskich potwierdziły, że odwrót wojsk polskich był spóźniony i pozostawienie liczebnie dużych jednostek na terenie województwa pomorskiego było tragicznym błędem.
Jednostki polskie i niemieckie
Polskie jednostki wojskowe próbujące wyjść z okrążenia to 9 dywizja piechoty, 27 dywizja piechoty i Grupa Operacyjna „Czersk” złożona z Pomorskiej Brygady Kawalerii, kilku samodzielnych jednostek piechoty i batalionu Obrony Narodowej. Po stronie niemieckiej zadanie zdobycia „korytarza” otrzymał 19 Korpus Pancerny złożony z 2 dywizji zmotoryzowanej, 20 dywizji zmotoryzowanej i 3 dywizji pancernej. 2 Korpus Armijny wydzielony z 4 Armii składał się z jednostek piechoty.
Bitwa
Dla strony polskiej szokująca była szybkość postępujących oddziałów niemieckich przez co nie udało się skutecznie wypełnić luki w okolicy Pruszcza. Wszystkie manewry Polaków w dniach 1 i 2 września 1939 r. były spowalniane przez niemieckie samoloty. Jedynym spektakularnym sukcesem polskich obrońców pomorza było uszkodzenie i wyeliminowanie z walki niemieckiego pociągu pancernego w Chojnicach. Polskie jednostki miały stawić opór Niemcom w regionie Chojnic i Bydgoszczy. Już 2 września okazało się, że nie można było szybko przemieścić się w kierunku Bydgoszczy bo linie kolejowe zostały już odcięte przez Niemców. W rezultacie niektóre jednostki z 9 i 27 dywizji piechoty pozostawały na otwartej przestrzeni i od rana 3 września stały się celem ataków niemieckiego lotnictwa. Poniosły one znaczne straty. 4 września ciężko doświadczone przez Luftwaffe siły 9 dywizji dodatkowo zostały zaatakowane przez czołgi. 5 września żołnierzy niemieckich walczących na froncie odwiedził Hitler. Przyjęty przez Guderiana oglądał skutki zniszczeń wywołanych atakami czołgów i podziwiał panoramę Chełmna. Bitwa w Borach Tucholskich zakończyła się dla wojsk polskich klęską i potwornymi stratami. Jednostki 9 i 27 dywizji piechoty zostały całkowicie bezsensownie poświęcone, a wobec braku koordynacji ich działań nie były też w stanie bezpiecznie wydostać się z północnej części Województwa Pomorskiego.
