Kartka z kalendarza. 7 IV 1946 – Köningsberski Specjalny Okręg Wojskowy częścią Rosyjskiej FSRR
Nazywany czasem wielkim, niezatapialnym lotniskowcem Rosji na zachodzie obwód kalinigradzki ma swoją genezę w zajęciu Prus Wschodnich przez Sowietów w 1945. Krótko po zdobyciu stolicy Prus Wschodnich przez Armię Czerwoną powstał Köningsberski Specjalny Okręg Wojskowy, czyli zalążek sowieckiej administracji wojskowej i cywilnej na tym obszarze. 7 IV 1946 roku został on włączony w skład Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej, co formalnie rozpoczęło historię przyszłego obwodu kaliningradzkiego.
Zmiana nazwy obwodu
Od 7 IV 1946 roku obwód funkcjonował w Sowietach jako obwód köningsberski (stosując polskie nazewnictwo obwód królewiecki) jego nazwę zmieniono, podobnie jak wielu innych miejscowości w dawnych Prusach Wschodnich, w lipcu 1946 (dokładnie 4 VII). Wraz ze zmianą nazwy miasta z Köningsberg na Kaliningrad zmieniła się nazwa obwodu na obwód kalinigradzki. Nazwa miasta powstała na części zmarłego w czerwcu 1946 roku sowieckiego polityka, członka partii bolszewickiej, współodpowiedzialnego za zbrodnię w Katyniu Michaiła Kalinina (1878 – 1946). Po wysiedleniu pozostałej w regionie ludności niemieckiej w obwodzie osiedlano ludność przybywającą z innych rejonów ZSRS. W dużej mierze byli to etniczni Rosjanie.
Wojskowa zona
Wysunięty daleko na zachód i posiadający duży port region był aż do upadku ZSRS rejonem koncentracji wielu jednostek armii sowieckiej. W okresie chaosu na początku lat dziewięćdziesiątych sporo dyskutowano nad przyszłością obwodu, odseparowanego od reszty europejskiej części Rosji. Na fali odwilży po upadku komunistycznego reżimu pojawiały się dość odważne koncepcje związane z różnego rodzaju formami autonomii regionu. Niektórzy lokalni politycy widzieli w nim nawet kandydata na kolejną „bałtycką” republikę związaną z resztą Rosji tylko więzami handlowymi. Pojawiały się nawet pomysły zmiany nazw, miasta i regionu, pochodzących od sowieckiego zbrodniarza. Wraz ze zmianą sytuacji politycznej w Rosji wszystkie te koncepcje zostały zahamowane. Obecnie liczący ponad trzynaście tysięcy kilometrów kwadratowych, strategicznie położny rejon Kaliningradu jest ponownie obszarem silnie zmilitaryzowanym.
