Kartka z kalendarza. 8 listopada – Władysław IV – królem Rzeczpospolitej

Pierwsza połowa XVII wieku była dla Rzeczpospolitej czasem intensywnych walk na zewnętrznych rubieżach. Z jednej strony próby utrzymania swojej pozycji przy Morzu Bałtyckim, a z drugiej dość karkołomne próby ekspansji na wschód prowadzone ze zmiennym szczęściem i wykorzystujące szybki rozkład państwa rosyjskiego po obumarciu dynastii Rurykowiczów. Motorem napędowym polityki zewnętrznej Warszawy była polityka dynastyczna prowadzona przez dynastię Wazów i zmierzająca do restytucji ich panowania na tronie w Sztokholmie. Wewnątrz kraju narastały jednak liczne napięcia, na tle religijnym i narodowościowym, z którymi coraz bardziej niewydolna i rachityczna administracja państwowa nie była sobie wstanie poradzić. Przed Władysławem IV stały trudne wyzwania i olbrzymie oczekiwania szlachty, która liczyła, że skutecznie będzie odpierał ataki wrogów zewnętrznych i jednocześnie zachowa dotychczasowy ustrój.

Sejm elekcyjny

Sejm elekcyjny 1632 roku przebiegał w atmosferze prób rozwiązania przez szlachtę napięć wyznaniowych, jakie narosły wokół spraw wyznaniowych. Było to rezultatem aktywnej polityki wyznaniowej prowadzonej przez zmarłego władcę. Zygmunt III, bowiem realizował dość ostrą politykę polegającą na promocji na urzędy osób katolickiego wyznania, co budziło kontrowersje zwłaszcza wśród szlachty ze wschodnich rejonów kraju gdzie dominowało wyznanie prawosławne.

Elekcja królewicza

Władysław został wybrany na króla w atmosferze pełnej lęku o przyszłość, krótko bowiem przed rozpoczęciem wyborów władcy do szlachty dotarły informacje o rosyjskiej inwazji i oblężeniu Smoleńska. Należy zwrócić uwagę, że elekcja przebiegała bez większych komplikacji. Stało się tak, ponieważ królewicz Władysław nie miał oficjalnych kontrkandydatów, pojawił się na miejscu sejmu w otoczeniu braci, którzy zapewniali o solidarności rodziny z kandydatem. Władysław miał też opinię zdolnego żołnierza, którą zdobył w walkach z Rosjanami. Był znany także z zamiłowania do lektur popularyzujących wiedzę wojskową i swojego zainteresowania nowinkami technologicznymi z zakresu wojskowości. Całość wyboru trwała podobno wyjątkowo krótko i zajęła szlachcie około godziny. Korona była reprezentowana przez ponad trzy tysiące przedstawicieli szlachty a Wielkie Księstwo Litewskie przez niecałe siedemset.