Ruch hospicyjny na Litwie został stworzony przez polskie zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego – zakonu, który założył w Wilnie podczas okupacji niemieckiej bł. ks. Michał Sopoćko (kierownik duchowy i spowiednik św. Faustyny Kowalskiej). Siostry miały już doświadczenie w prowadzeniu tego typu działalności w Polsce, ponieważ w 1996 roku w Gorzowie Wielkopolskim założyły Hospicjum św. Kamila.
Przez 12 lat dyrektorką tej placówki była s. Michaela Rak. To właśnie ona w 2008 roku podczas beatyfikacji ks. Michała Sopoćki w Białymstoku miała natchnienie, by stworzyć pierwsze hospicjum w Wilnie. Do tamtej pory na Litwie nie istniało ani jedno hospicjum, zaś praktyka opieki paliatywnej nad osobami w stanie terminalnym była w tym kraju w ogóle nieznana.
„Hospisas”, czyli hospicjum
Okazało się jednak, że siostry nie mogły zarejestrować oficjalnie hospicjum, ponieważ w języku litewskim nie istniało słowo na określenie tego typu placówki. Proponowano im założenie schroniska lub przytułku, ponieważ takie wyrazy figurowały w litewskim słowniku. Zakonnice nie chciały jednak tego zrobić, argumentując, że sensem ich placówki nie jest przygarnianie odrzuconych i cierpiących, lecz zapewnienie ludziom nieuleczalnie chorym godnego odejścia z tego świata.
Siostry dopięły swego, gdy zebrała się Naczelna Rada Językowa, która oficjalnie uchwaliła wprowadzenie do obiegu publicznego nowego terminu: „hospisas”. Dopiero ten akt prawny otworzył możliwość zarejestrowania nowej placówki – Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki, które otwarto w czerwcu 2012 roku. Powstało ono na terenie dawnego kompleksu kościelnego sióstr wizytek – dokładnie w tym samym miejscu, gdzie mieszkał niegdyś ks. Sopoćko, i gdzie powstał znany na całym świecie obraz Jezusa Miłosiernego.
Medycyna paliatywna kontra eutanazja
Dziś Zgromadzenie jest pionierem ruchu hospicyjnego na Litwie. Prowadzi w Wilnie dwa hospicja stacjonarne – dla pacjentów dorosłych i dla dzieci, a także hospicja domowe – również dla osób pełnoletnich oraz małoletnich, zapewniając chorym nieodpłatną i profesjonalną opiekę medyczną. Działalność placówki jest możliwa jedynie dzięki hojności darczyńców.
Dzięki s. Michaeli Rak w 2015 roku udało się zablokować w litewskim Sejmie projekt ustawy legalizującej eutanazję. W swym apelu do parlamentarzystów zakonnica pisała wówczas: „Długoletnie doświadczenie działalności hospicjów na całym świecie pokazuje, że ludzie, którzy wcześniej prosili o eutanazję, wycofywali się ze swej prośby, gdy otoczeni zostali ciepłem, opieką i towarzyszącą obecnością życzliwych im osób. Dzięki medycynie paliatywnej nieuleczalnie chorzy, objęci codzienną troską personelu, mogą przygotować się do przejścia na tamten świat, zamknąć w spokoju swoje ostatnie sprawy na ziemi, pojednać się z innymi i doświadczyć godnej śmierci.”
